Adi Ortaklık Esasları ve Bekâr Ortağın Ölmesi Halinde Ortaklığın Devamı
I. GİRİŞ
Adi ortaklık mevzuu, Borçlar Kanununda düzenlenmiştir.
Borçlar Kanunun 620.maddesine göre adi şirket olarak da tanımlanan adi ortaklık iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını veya paralarını ortak bir amaca erişmek üzere kurulan ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan şirket türüdür. Adi şirket, konu bakımından sınırlandırılmamış olup Borçlar Kanunun hükümlerine aykırı olmamak şartıyla her hangi bir konuda adi ortaklık kurulabilir.
II. ADİ ŞİRKET KURULUŞU
Adi ortaklık iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmeyle kurulur. Adi şirket kuruluşu için başka bir işlem yapmaya gerek bulunmamaktadır.
Adi ortaklık sözleşmesiyle taraflar belli bir amaç gerçekleştirmek, bunun için çabada bulunmak, kar ve zarara katılmak durumundadırlar.
Adi ortaklık sözleşmesinde şekil serbestisi olmakla beraber taraflar belli bir şekil şartında anlaşması halinde sözleşmenin karar kılınan şekilde yapılması gerekir.
Diğer taraftan;
- Adi şirkete sermaye olarak taşınmaz konulması durumunda sözleşmenin yazılı şekilde yapılması,
- Adi ortaklığa sermaye olarak araç konulması halinde sözleşmenin noterde yapılması,
- Ortaklığa sermaye olarak sınai mülkiyet hakkı konulması halinde sözleşmenin yazılı şekilde
Yapılması gerekir
III. ADİ ŞİRKETLERDE SORUMLULUK
Adi ortaklıklarda tüzel kişilik bulunmadığından dolayı ortakların şahsi sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sebeple ortaklar üçüncü şahıslara karşı tüm mal varlıklarıyla sorumludur. Buna göre icra takibi başta olmak üzere cebr-i icra yolarına adi ortaklığa karşı değil ortaklara karşı gidilir. Bununla beraber ortağın şahsi borçlarından dolayı ortağın ortaklıktaki mal varlığına takip yapılamaz.
IV. ADİ ŞİRKETLERDE ORTAKLARIN SORUMLULUK ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Borçlar Kanunun 626 ila 628.maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre;
- Ortaklar, kendilerinin veya üçüncü kişilerin menfaatine olarak, ortaklığın amacını engelleyici veya zarar verici işleri yapamazlar.
- Ortaklardan birinin ortaklık işleri için yaptığı giderlerden veya üstlendiği borçlardan dolayı diğer ortaklar, ona karşı sorumlu olurlar; bu ortağın, yönetim işleri yüzünden doğrudan doğruya uğradığı zararlar ile ortaklığın yönetiminden kaynaklanan tehlikeler sonucunda doğan zararları, diğer ortaklar gidermekle yükümlüdürler.
- Ortaklığa avans olarak para veren ortak, verdiği günden başlamak üzere faiz isteyebilir.
- Yükümlü olmadığı hâlde ortaklık işleri için emek sarfetmiş olan bir ortak, hakkaniyetin gerektirdiği bir karşılık ödenmesini isteyebilir.
- Her ortak, ortaklık işlerinde kendi işlerinde olduğu ölçüde çaba ve özen göstermekle yükümlüdür.
- Her ortak, diğerlerine karşı, kendi kusuruyla verdiği zararları, başka işlerde ortaklığa sağladığı menfaatlerle mahsup ettirme hakkı olmaksızın gidermekle yükümlüdür.
- Ortaklık işlerini ücret karşılığı yürüten ortak, vekâlet hükümlerine göre sorumlu olur.
V. BEKÂR ORTAĞIN ÖLMESİ HALİNDE ADİ ORTAKLIĞIN DEVAMI
ÖRNEK OLAY:
18.02.2018 tarihinde kurulan (B) Adi Ortaklıktaki ortakların biri ölmüştür. Ölen ortak bekârdır.
Ölen bekâr ortağın anne-babasının sağ olup olmaması önem arz etmektedir. Buna göre;
- Anne-baba sağ ise miras anne-babaya kalır. Bu sebeple anne-babadan biri ortaklıktaki devralmak suretiyle adi ortaklık devam edebilir.
- Anne-baba sağ değil ise büyük anne ve büyük baba sağ ise bunlardan birinin,
- Büyük anne-büyük baba sağ değilse miraz kardeşlere kaldığından bunlardan birinin,
- Kardeş yok veya sağ değilse kerdeşlerin çocuklarına miras kaldığından bunların veya birinin,
- Kardeş ve kardeş çocuğu yok veya sağ değilse 2.derece akrabaya miras kaldığından 2.derece akraba ortaklık payını devir almak suretiyle adi ortaklık devam edebilir.
- Hiçbir akraba olmaması halinde ölen bekar ortağın mirasçısı devlet olur. Bu durumda adi ortaklık devam etmez. Ortaklığın ikiden fazla ortaklık arasında kurulmuş olması halinde diğer ortaklar devlet payını verdikten sonra kendi aralarında yeni bir adi ortaklık kurabilirler.
Diğer taraftan; mirasçının var olmasına rağmen mirası ret etmeleri halinde de adi ortaklık devam etmez. Mirasçının devlet hazinesi olması durumunda olduğu gibi ortaklığın ikiden fazla ortaklık arasında kurulmuş olması halinde diğer ortaklar kendi aralarında yeni bir adi ortaklık kurabilirler.
