Online Uçak Bileti ve Otel Rezervasyonlarının İptali Halinde Tahsil Edilen Cezalarda KDV ve Belge Düzeni

I.GİRİŞ

Gerek uçak bileti gerekse otel rezervasyonlarında iptal durumlarıyla karşılaşılabilmektedir.

Bu gibi durumlarda;

1) İptal kararı veren müşteriye önceden alınan avans kısmen veya tamamen ödenmeyebilmekte,

2) Veya bu iptaller nedeniyle cezai şart sebebiyle belli bir para alınabilmektedir.

Bu iptaller sebebiyle alınan veya ödenmeyen tutarların vergi mevzuatı karşısındaki durumu bu yazımızın konusunu teşkil etmektedir.

II. KDV BAKIMINDAN

Uçak bileti ve otel rezervasyon iptalleri nedeniyle müşteriden avans veya cezai şart altında her hangi bir ödeme alınmaması halinde vergisel bir değerlendirme yapılması veya vergisel bir işlem yapılması mümkün değildir.

Ancak bu rezervasyon iptalleri nedeniyle müşteriden tahsil edilen avansın bir kısmen veya tamamen müşteriye iade etmemesi ya da cezai şart olarak müşteriden tahsil edilen iptal bedelleri üzerinden KDV hesaplanmaması gerekir.

Çünkü KDV Kanunun 1.maddesi kapsamında gerçekleşen bir hizmet ifası bulunmadığından aynı Kanunun 10.maddesi gereğince vergiyi doğuran olay meydana gelmemektedir.

II.1.Gelir İdaresinin Görüşü

Gelir İdaresi tarafından 27.03.2006 tarih ve 22295 sayılı özelge (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı muktezası) ile aşağıdaki şekilde görüş beyanında bulunmuştur:

“……….

Buna göre; şirketinizce düzenlenen organizasyonlara katılacak firmaların rezervasyonları için alınan ve yapılan rezervasyonların belli bir tarihe kadar iptal edilmesi halinde sözleşmedeki cezai şart gereği iade edilmeyen avanslar karşılığında herhangi bir hizmet ifası gerçekleşmediğinden söz konusu avanslar için katma değer vergisi hesaplanmasına gerek bulunmamaktadır.”

ÖRNEK:

Bay (A) 26.09.2020 tarihinde online satış sitesi üzerinden Gaziantep İstanbul seyahati için 30.10.2020 tarihli THY uçuş seferi için 350 TL mukabilinde yurtiçi bilet satın almıştır.

Bay (A) 20.10.2020 tarihinde biletini iptal etmek istemiş ve ilgili online bilet satışını yapan firmayı arayarak biletini iptal etmiştir. Ancak satıcı firma tarafından 65 TL kesinti yapmak suretiyle kalan 285 TL’yi müşteriye ödemiştir.

THY tarafından bu bilet için satıcı firma adına 280 TL +KDV (=330,40 TL) fatura düzenlenmiştir.

Bu durumda online bilet satışı yapan firma (350-330,40=) 19,6 TL Hizmet/Servis Bedeli tahsil etmiş olmaktadır.

Bu sebeple; 65 TL kesintinin 19,60 TL’si bilet ile beraber tahsil edildiğinden ve 600 satışlara yansımış olduğundan (65-19,60=) 45,40 TL’nin 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hesabına kayıt edilmesi gerekir.

Bu durumda muhasebe kaydının aşağıdaki gibi yapılması gerekir:

III. BELGE DÜZENİ

Bilet ve otel rezervasyonu için alınan avanslar için rezervasyon iptali durumunda kanaatimizce gider pusulası düzenlenmesi gerekir.

Aynı durum alınan uçak biletlerinin iptali için de geçerlidir. Ancak bu durumda yapılan kesinti için daha önce alınan hizmet/servis bedeli düşüldükten kalan kısım için ayrıca fatura düzenlenmesi gerekir.

ÖRNEK:

Bay (A) 26.09.2020 tarihinde online satış sitesi üzerinden Gaziantep İstanbul seyahati için 30.10.2020 tarihli THY uçuş seferi için 350 TL mukabilinde yurtiçi bilet satın almıştır.

Bay (A) 20.10.2020 tarihinde biletini iptal etmek istemiş ve ilgili online bilet satışını yapan firmayı arayarak biletini iptal etmiştir. Ancak satıcı firma tarafından 65 TL kesinti yapmak suretiyle kalan 285 TL’yi müşteriye ödemiştir.

THY tarafından bu bilet için satıcı firma adına 280 TL +KDV (=330,40 TL) fatura düzenlemiştir.

Bu durumda online bilet satışı yapan firma (350-330,40=) 19,6 TL Hizmet Bedeli tahsil etmiş olmaktadır.

Bu sebeple; (65-19,60=) 45,40 TL için ayrıca satıcı firma tarafından fatura düzenlenmesi ve 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hesabına kayıt edilmesi gerekir.

Diğer taraftan; satıcı firma tarafından 285 TL için Gider Pusulası düzenlenmesi gerekir.

IV.ALINAN ANSLARIN MÜŞTERİYE ÖDENMEMESİ DURUMU

Yapılması gereken işlemler bir örnekle şöyle açıklanabilir:

Bay (A) 26.09.2020 tarihinde online satış sitesi üzerinden Konya’daki bir otelde 30.10.2020 tarihi için 500,00 TL (hizmet bedeli dahil) mukabilinde bir gecelik rezervasyon yaptırmış ve ücretini ödemiştir. Online satış yapan site sahibi firma tarafından KDV dahil fatura düzenlenmiştir. İlgili otel tarafından henüz konaklama olmadığından online satıcıya fatura düzenlenmemiştir.

Bay (A) 20.10.2020 tarihinde ilgili online satıcıyı arayarak rezervasyonu iptal etmiştir. Ancak online satıcı firma tarafından 100 TL kesinti yapmak suretiyle kalan 400 TL’yi müşteriye ödemiştir.

Online satıcı firma otel rezervasyonu için 30 TL Hizmet/Servis Bedeli tahsil etmiştir.

Online satıcı tarafından 400 TL için gider pusulası düzenlenmesi (100-30=) 70,00 TL için otel rezervasyon iptal bedeli açıklamasıyla fatura düzenlenmesi ve 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hesabına kayıt edilmesi gerekir.

Buna göre muhasebe kaydının aşağıdaki gibi yapılması gerekir: