Vergiye Uyumlu Mükelleflere % 5 Vergi İndirimi Esasları ve Bir Öneri

I.GİRİŞ

Gelir Vergisi Kanunun mükerrer 121.maddesinde 6824 sayılı Yasa ile yapılan düzenlemeyle 1 Ocak 2018 tarihinden geçerli olmak üzere vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi olanağı getirildi. 7338 sayılı Kanun ile de 01.01.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bu uygulamayla ilgili bazı değişiklikler yapıldı.

II.YASAL MEVZUAT

II.1.Hangi Mükellefler Yararlanabilir?

a) Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile

b) Kurumlar vergisi mükelleflerinden

belirlenen şartları taşıyanlar vergi indirimi uygulamasından yararlanabilir.

Finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları için vergi indirimi uygulanması mümkün değildir.

II.2.Vergi İndirimi Uygulanacak Vergi Çeşitleri, İndirim oranı ve Limiti

Belirlenen Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilir.

Ancak hesaplanan indirim tutarı, her hâl ve takdirde 1 milyon Türk lirasından fazla olamaz. Bu tutar 01.01.2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 2.000.000 TL olarak belirlenmiştir.

II.3.Vergi İndirim Tutarının Uygulandığı Vergiden Yüksek Olması ve Başka Gelirlerin Olması Halinde İndirim Uygulaması

İndirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir.

Bu süre içinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmez.

Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilir.

II.4.Vergi İndirimi Uygulamasının Şartları

Mükelleflerin vergi indirimi uygulamasından yararlanabilmeleri için aşağıdaki şartları yerine getirmesi gerekir.

1) İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması.

Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.

Örnek 1:

(A) AŞ’nin 2021 hesap dönemine ilişkin olarak 25/4/2022 tarihinde vermiş olduğu kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden 2.400.000.-TL kurumlar vergisi hesaplanmıştır.

2019, 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin tüm vergi beyannamelerini kanuni süresi içerisinde vermiş ve tahakkuk eden vergileri de kanuni süresi içerisinde ödemiş olan (A) AŞ, 02.05.2022 tarihinde Aralık 2019 dönemine ait KDV beyannamesine ilişkin pişmanlıkla beyanname vermiş ve bu beyanname üzerine tahakkuk eden vergileri de kanuni süresi içinde ödemiştir.

Buna göre;

(A) AŞ tarafından 2021 yılı hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergilerin kanuni süresi içerisinde ödenmesi şartı da dahil olmak üzere, diğer şartların da sağlanmış olması kaydıyla, Aralık 2019 dönemine ait KDV beyannamesine ilişkin pişmanlıkla beyanname verilmiş olması, vergi indiriminden yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir.

Örnek 2:

(B) A.Ş.’ye başvurusuna istinaden Maliye Bakanlığı tarafından 1/6/2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 1 Haziran – 31 Mayıs özel hesap dönemi tayin edilmiştir.

(B) A.Ş.’nin indirimden yararlanması açısından “indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresi içerisinde verilmesi ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmesi” şartının sağlanıp sağlanmadığının tespitinde 1/1/2019 – 31/12/2019, 1/1/2020-31/5/2020 ve 1/6/2021 – 31/5/2021 dönemleri dikkate alınacaktır.

(B) AŞ, bu dönemlere ilişkin vergi beyannamelerini kanuni süresi içerisinde vermiş ve tahakkuk eden vergileri kanuni süresi içerisinde ödemiş olması ve diğer şartları da sağlaması kaydıyla vergi indiriminden yararlanabilecektir.

2) (1) numaralı maddede belirtilen süre içerisinde kesinleşmiş olması koşuluyla vergi beyannamelerindeki vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması.

Kesinleşen tarhiyatların, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl için geçerli olan, indirim tutar sınırının (2022 yılı için 2 milyon TL) %1’ini (20.000,00 TL’yi) aşmaması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.

Örnek 1:

(Ç) Ltd Şti, 2019, 2020 ve 2021 hesap dönemlerine ilişkin tüm vergi beyannamelerini kanuni süresi içerisinde vermiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri kanuni süresi içerisinde ödemiştir. (Ç) Ltd Şti adına Ağustos 2018 vergilendirme dönemi için katma değer vergisi yönünden 2021 yılında vergi inceleme raporu düzenlenmiş ve 120.000,00 TL ikmalen KDV tarhiyatı yapılmıştır. Ancak, söz konusu tarhiyata karşı mükellef tarafından dava açılmış ve 13.04.2022 tarihi itibarıyla kesinleşen yargı kararıyla tarhiyat tamamen kaldırılmıştır.

(Ç) Ltd Şti hakkında yapılan ve indirimin hesaplanacağı 2021 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken süreden önce kesinleşmiş mahkeme kararıyla tamamen kaldırılan bu tarhiyat, diğer şartların da sağlanması kaydıyla, anılan şirketin vergi indiriminden yararlanmasına engel teşkil etmeyecektir.

Örnek 2:

(Ç) Ltd Şti hakkında yapılan söz konusu tarhiyatın indirimin hesaplanacağı 2021 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken süreden sonraki bir tarihte (örneğin 04.06.2022 tarihinde) kesinleşen yargı kararıyla tamamen kaldırılmış olması halinde 2021 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarih itibarıyla indirim şartlarını sağlayamadığından bu hesap dönemine ilişkin olarak söz konusu indirimden yararlanması mümkün değildir.

Ancak, (Ç) Ltd Şti hakkında yapılan tarhiyatın 2021 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken süreden sonraki bir tarihte kesinleşen yargı kararıyla tamamen kaldırılmış olması nedeniyle, söz konusu tarhiyat 2021 hesap dönemine ilişkin olarak verilecek kurumlar vergisi beyannamesinde indirimden yararlanılmasını etkilemeyecektir.

3) İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla, (1) numaralı maddede belirtilen vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması.

Ancak;

a) Ödemenin, ilgili mevzuatı gereği istenilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmiş olması koşuluyla vergi kanunları gereği doğan iade alacaklarından mahsuben yapılmış olması ve

b) İndirimden yararlanıldıktan sonra söz konusu iade alacağı tutarının mahsuben ödemesi talep edilen vergi borcu tutarının altına düşmesi hâlinde, eksik ödenmiş duruma gelen vergilerin mahsuben ödenmek istenilen tutarın %10’unu aşmaması kaydıyla, eksik ödenmiş vergiler dolayısıyla veya vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması hâlinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden onbeşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla,

bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.

Ayrıca, vergi aslı (vergi cezaları ile fer’i alacaklar dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması gerekir.

Örnek 1:

(D) AŞ 2019, 2020 ve 2021 hesap dönemlerine ilişkin tüm vergi beyannamelerini kanuni süresi içerisinde vermiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri de kanuni süresi içerisinde ödemiştir.

Ancak, 2011 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken sürenin son günü itibarıyla beyannamesini veren ve bu tarih itibarıyla Şubat 2022 vergilendirme dönemine ilişkin 18.500,00 TL vadesi geçmiş katma değer vergisi borcu bulunan (D) AŞ, diğer şartları sağlamış olsa da 2021 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde vergi indiriminden yararlanamayacaktır.

Örnek 2:

2021 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesini 18.04.2022 tarihinde veren (E) LtdŞti’nin bu tarih itibarıyla Kasım 2019 vergilendirme dönemine ait vadesi geçmiş 850,00 TL gelir stopaj vergisi borcu ile vadesi geçmiş 2.600,00 TL motorlu taşıtlar vergisi borcu bulunmaktadır.

Buna göre;

(E) Ltd Şti’nin her ne kadar toplamda 3.450,00 TL vadesi geçmiş vergi borcu bulunsa da vergi indirimi uygulamasında 1.000,00 TL’lik sınırın aşılıp aşılmadığının tespitinde sadece beyanname üzerine tahakkuk eden vergiler dikkate alınacağından, 2.600,00 TL motorlu taşıtlar vergisi borcu dikkate alınmayacak ve 850,00 TL’lik gelir stopaj vergisi borcu (E) Ltd Şti’nin vergi indiriminden yararlanmasına engel teşkil etmeyecektir.

Örnek 3:

02.01.2022 tarihi itibarıyla vadesi geçmiş ve 2022 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken sürenin son günü itibarıyla ödenmemiş 2.000,00 TL özel usulsüzlük cezası borcu bulunan (F) Ltd. Şti 2021 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde vergi indiriminden yararlanamayacaktır.

III.SONUÇ

Vergi indiriminin ilk hali mükellefler açısından uygulanabilirliği 7368 sayılı Kanundan sonra daha kolaylaştırılmıştır.

Ancak kanaatimizce

a) Uzun süre yaşayan şirket ve mükellefleri desteklemek, teşvik etmek ve sağlamak amacıyla

b) 10’ar yıl kademelendirmek suretiyle mükellefiyet süresine göre de

bir ayırım yapılması ve süresine göre artı puan vergi indirimi uygulanması gerekir.

Kaynak:

193 sayılı GV Kanunu

İlgili İdari Düzenlemeler