İhracata Ait Fiyat Farkı Giderleştirilebilir mi? KDV İadesi Yapılır mı?

I.GİRİŞ

Yapılan ihracatlarda bazen karşı ülke ithalatçısı ile uyuşmazlığa düşülebilmekte ve ihracat bedeli tam olarak tahsil edilemeyebilmektedir.

Örnek Vakıa:

Mükellef A, 30.000.000,00 USD mukabilinde bakır cevheri ihraç etmiş, 27.000.000,00 USD’yi tahsil etmiş kalan 3.000.00,00 USD karşı ülke ithalatçısı bakır cevheri oranının kendi ülkelerinde analiz ettiklerini ve anlaşılan seviyede olmadığını ileri sürerek ödeme yapmamıştır.

II.İLGİLİ MEVZUAT

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun[1] 6.maddesine göre kurumlar vergisi, bir hesap dönemi içinde elde edilen safî kurum kazancı üzerinden hesaplanır ve safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun[2] “İndirilecek Giderler” başlıklı 40.maddesine göre ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler safi kazancın tespitinde indirim konusu yapılarak zarar hesaplarına yansıtılabilir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun[3] 3.maddesinin (B) fıkrasına göre vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.

1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği[4] ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlerde;

681 ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARARLARI (-) “Cari dönemden önceki döneme ait olan ve bu dönemlerin mali tablolarına hata yada unutulma nedeni ile yansıtılmayan veya sonradan ortaya çıkan tutarların gösterildiği hesaptır.”

şeklinde tanımlama yapılarak yazımız konusu ve benzeri hususların kayıt edileceği muhasebe hesabı kararlaştırılmıştır.

III.DEĞERLENDİRME
III.1.Uyuşmazlık Olmama Durumu

Mükellef A, 30.000.000,00 USD mukabilinde bakır cevheri ihraç etmiş, 27.000.000,00 USD’yi tahsil etmiş kalan 3.000.00,00 USD karşı ülke ithalatçısı bakır cevheri oranının kendi ülkelerinde analiz ettiklerini ve anlaşılan seviyede olmadığını ileri sürerek ödeme yapmamıştır.

Karşı ülke ithalatçı firma 3.000.000,00 USD price dıfference ınvoıce (fiyat farkı faturası) düzenlemiş ve ihracatçı Mükellef A, dava yoluna gitmeyerek fiyat farkı faturasını kabul etmiştir. (1 USD=1 TL)

Bu durumda muhasebe kaydının aşağıdaki gibi yapılması gerekir. (diğer yasal şekil ve şartların olduğu varsayılmıştır)

III.2.Uyuşmazlık Olması Durumu

Mükellef A, 30.000.000,00 USD mukabilinde bakır cevheri ihraç etmiş, 27.000.000,00 USD’yi tahsil etmiş kalan 3.000.00,00 USD karşı ülke ithalatçısı bakır cevheri oranının kendi ülkelerinde analiz ettiklerini ve anlaşılan seviyede olmadığını ileri sürerek ödeme yapmamıştır.

Karşı ülke ithalatçı firma 3.000.000,00 USD price dıfference ınvoıce (fiyat farkı faturası) düzenlemiş, ancak ihracatçı Mükellef A, dava yoluna giderek konuyu uluslararası dava konusu yapmıştır. (1 USD=1 TL)

Mükellef A, sonraki hesap döneminde davayı kazanmış ve 3.000.000,00 USD’yi tahsil etmiştir.

Bu durumda mükellef A, 3.000.000,00 USD için dava açtığı hesap döneminde şüpheli alacak karşılığı ayırabilir.

IV.KONUNUN KDV İADESİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
IV.1.Uyuşmazlık Olmama Durumu

Mükellef A, 30.000.000,00 USD mukabilinde bakır cevheri ihraç etmiş, 27.000.000,00 USD’yi tahsil etmiş kalan 3.000.00,00 USD karşı ülke ithalatçısı bakır cevheri oranının kendi ülkelerinde analiz ettiklerini ve anlaşılan seviyede olmadığını ileri sürerek ödeme yapmamıştır.

Karşı ülke ithalatçı firma 3.000.000,00 USD price dıfference ınvoıce (fiyat farkı faturası) düzenlemiş ve ihracatçı Mükellef A, dava yoluna gitmeyerek fiyat farkı faturasını kabul etmiştir.

Mükellef A, fiyat farkı faturasından önce ATİK’e ait KDV yüklenimi olması sebebiyle ihracat bedelinin % 18’i oranında 5.400.000,00 TL KDV iadesi talebinde bulunmuş ancak henüz vergi iadesi yapılmamıştır. (1 USD=1 TL)

Bu durumda;

Mükellef A’nın 3.000.000,00 TL’ye tekabül eden ((3.000.000/30.000.000)*5.400.000,00=) 540.000,00 TL iade talebinden vazgeçmesi; vazgeçmezse dahi ilgili vergi dairesinin söz konusu tutarı iade etmemesi gerekir.

IV.2.Uyuşmazlık Olması Durumu

Mükellef A, 30.000.000,00 USD mukabilinde bakır cevheri ihraç etmiş, 27.000.000,00 USD’yi tahsil etmiş kalan 3.000.00,00 USD karşı ülke ithalatçısı bakır cevheri oranının kendi ülkelerinde analiz ettiklerini ve anlaşılan seviyede olmadığını ileri sürerek ödeme yapmamıştır.

Karşı ülke ithalatçı firma 3.000.000,00 USD price dıfference ınvoıce (fiyat farkı faturası) düzenlemiş, ancak ihracatçı Mükellef A, dava yoluna giderek konuyu uluslararası dava konusu yapmıştır. (1 USD=1 TL)

Mükellef A, sonraki hesap döneminde davayı kazanmış ve 3.000.000,00 USD’yi tahsil etmiştir.

Mükellef A, fiyat farkı faturasından önce ATİK’e ait KDV yüklenimi olması sebebiyle ihracat bedelinin % 18’i oranında 5.400.000,00 TL KDV iadesi talebinde bulunmuş ancak uyuşmazlık tarihi itibariyle henüz vergi iadesi yapılmamıştır. (1 USD=1 TL)

Bu durumda;

Mükellef A’nın 3.000.000,00 TL’ye tekabül eden ((3.000.000/30.000.000)*5.400.000,00=) 540.000,00 TL iade talebinin yapılmayarak blokeye alınması ve takip eden hesap döneminde davanın kazanılması neticesinde ihracat tahsilatının yapıldığını gösteren dekontun ibraz edilmek ve görülmek suretiyle 540.000,00 TL vergi iadesinin yapılması gerekir.

V.SONUÇ

5520 sayılı KV Kanununa göre; ticari kazancın tespitinde “dönemsellik” ve “tahakkuk esası” ilkesi olmak üzere iki temel prensip benimsenmiştir.

Konuya ilişkin gelir İdaresince verilen özelgede[5] de görüşümüzle aynı doğrultuda irade beyanında bulunulmuştur:

Buna göre;

1) Alıcı firma tarafından düzenlenen fiyat farkı faturasında yer alan tutarın, kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında doğrudan ve açık bir illiyet bağının bulunması,

2) Yapılan işin mahiyetine uygun olması,

3) İş hacmi ile mütenasip bulunması ve

4) Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanmış olması

şartıyla ihracata ilişkin fiyat farkı faturasının kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

Kaynakça:

5520 sayılı KV Kanunu

193 sayılı GV Kanunu

213 sayılı Vergi Usul Kanunu

1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği

İlgili İdari Düzenlemeler

[1] 21.06.2006 tarih ve 26205 sayılı RG’de yayımlanmıştır.

[2] 06.01.1961 tarih ve 10700 sayılı RG’de yayımlanmıştır.

[3] 10.01.1961 tarih ve 10703 sayılı RG’de yayımlanmıştır.

[4] 26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı RG’de yayımlanmıştır.

[5] 10.05.2022 tarih ve 76071283-125.08-18767 sayılı özelge.