Yaklaşan EYT Kararı ve SGK Borçlanmaları

I.GİRİŞ

Bilindiği gibi uzun yıllardır milyonlarca vatandaşın mücadelesini verdiği EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) için artık sona gelindi. Hükümet geçmişte kapıları kapattığı EYT için gerekli adımları atmaya başladı. Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar EYT kapsamında sayılıyor. Zira 9 Eylül 1999 öncesinde yaş şartı aranmaksızın prim günü ve sigortalılık süresi şartları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık süresi şartlarının yanı sıra bir de yaş şartı getirilmişti.

Bu makalemizde 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmakla birlikte, SGK günü eksiği olanların, muhtemel bir EYT kararı çıkması durumunda varsa eksik SGK günlerini tamamlamaları için var olan SGK borçlanmalarını ele alacağız.

II.SGK’DA BORÇLANMALAR

5510 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların aşağıda belirtilen süre ve günleri SGK borçlanmasına konu edilmektedir.

a) Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4.maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri,

b) Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri,

c)maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,

d) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,

e) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,

f) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,

g) Grev ve lokavtta geçen süreleri,

h) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,

ı) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,

i) 25/2/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,

j) Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait süreleri,

SGK borçlanması yapmak isteyen kişiler, kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82.maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın %32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılmakta ve borçlandırılan süreler sigortalılıklarına sayılmaktadır.

III.SGK BORÇLANMALARINDA ÖZEL ŞART VE DURUMLAR

4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, 25/2/2011 tarihinden sonraki kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri ödenmiş ise bu sürelere ait borçlanma tutarı % 20 oranı üzerinden hesaplanır.

Borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmemesi durumda söz konusu borçlanma geçersiz sayılmakta, bu sürelerin tekrar borçlandırılması halinde için ise yeni başvuru şartı aranmaktadır.

Sigortalılar ya da hak sahipleri tarafından borçlanılan sürelerin tamamı ödeyebileceği gibi bir kısmı da ödenebilmektedir. Kısmi ödeme yapılması halinde ödenen miktara karşılık gelen süre kadar prim ödeme gün sayısına ilave yapılmaktadır.

Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülmektedir.

Ayrıca,

-Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanlar, bu durumlarını milli eğitim il veya ilçe müdürlüklerince belgelendirmeleri kaydıyla, bu maddenin yürürlük tarihi olan 25/02/2011 tarihinden önceki bu çalışmalarından dolayı ay içinde 30 günden eksik kalan sürelerini,

-13/5/1971 tarihli ve 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu uyarınca kurulan sıkıyönetim mahkemelerinin görev alanına giren suçlar nedeniyle yakalanan veya tutuklananlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetime el koyduğu 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilenlerin, gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri için kendilerinin ya da hak sahiplerinin bu durumlarını belgeleyerek, gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri,

41.madde esaslarına göre kendileri veya hak sahipleri borçlanabilmekte, borçlanılan bu süreler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında değerlendirilmektedir.

IV.BORÇLANMA İÇİN ÖRNEK HESAPLAMA

Herhangi bir borçlanma tercihi sonrası borçlanma hesabının yapılması ve ödenecek prim hesabı için örnek aşağıdadır.

Formül : 

Borçlanma Tutarı

= Belirlenen Günlük Kazanç x %32 x Borçlanılacak Gün Sayısı

2022 yılında 5510 sayılı Kanunun 41, geçici 31 ve geçici 36.madde kapsamında borçlanma yapacakların ödeyecekleri borçlanma tutarları aşağıdaki şekildedir.

1/7/2022-31/12/2022 tarihleri arasında borçlanma müracaatında bulunacakların ödeyecekleri borçlanma tutarı;

Borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarının;

Alt sınırı: 215,70 TL x %32 = 69,03 TL.

Üst sınırı: 1.617,75 TL x %32 = 517,68 TL.

esas alınacaktır.

Örnek 1:

12 aylık askerlik süresini prime esas asgari kazanca göre belirlenecek günlük kazanç üzerinden borçlanmak için sigortalı 15/9/2022 tarihinde Kuruma başvurmuştur. Sigortalının öncelikle seçtiği kazanca göre günlük prime esas kazancı, daha sonra bu kazancın %32’si üzerinden toplam borcu hesaplanacaktır.

15/9/2022 tarihinde;

Prime Esas Günlük Asgari Kazanç: 215,70 TL

Sigortalının Seçtiği Prime Esas Kazanç: 215,70 TL

Borçlanacağı Süre: 360 gün

Hizmet Borçlanma Tutarı: 215,70 x %32 x 360 =24.848,64 TL

Örnek 2:

17/9/2022 tarihinde 2 çocuk için prime esas asgari günlük kazanç üzerinden doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının ödeyeceği borçlanma tutarı aşağıdaki şekilde olacaktır.

17/9/2022 tarihinde;

Prime Esas Günlük Asgari Kazanç: 215,70 TL

Sigortalının Seçtiği Prime Esas Kazanç: 215,70 TL

Borçlanacağı Süre: 1440 gün

Hizmet Borçlanma Tutarı: 215,70 x %32 x 1440 =99.394,56 TL

V.SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

5510 sayılı Kanun kapsamında borçlanma yapacak olan kimselerin 2022 yılında asgari günlük kazanç olan 215,70 TL üzerinden borçlanma tutarları hesaplanmakta olup, bir günlük borçlanma tutarı en düşük 69,03 TL olarak belirlenmiştir.

Her yıl asgari ücretteki değişikliğe bağlı olarak borçlanma tutarları da artış gösterdiğinden ve ayrıca EYT yasasının çıkması ve bu bağlamda kanun kapsamına girme ihtimali olan ve borçlanma yapmak isteyenlerin ileriki yıllara borçlanma taleplerini ertelememeleri lehlerine olacaktır.