Millileşmeden Türkiye’deki Firmalara Satılan Mallarda Oluşan Tarih ve Tutar Farklılığının Ba-Bs Bildirimi Sorunu

I.GİRİŞ

Ticari hayatta ve sınai hayatta firmalar mal alım ihtiyaçlarını millileşmemiş mallardan temin edebilmektedirler.

Bu bağlamda Türkiye’deki ithalatçı mükellef ithal ettiği malı millileştirmeden Türkiye’deki firmaya faturasını düzenlemek suretiyle satmakta, millileşme işlemlerini sonraki tarih(lerde) yurtiçindeki alıcı firma gerçekleştirmektedir.

Böyle durumlarda millileşmeye ilişkin Gümrük Giriş Beyannamesindeki (GGB) tarih ve tutar farklılığı ile satıcı firmanın düzenlediği fatura (alım faturası) tarih ve tutarlarında farklılıklar oluşabilmektedir.

Bu yazımızda; oluşan söz konusu farklılıkların çözüm yolları irdelenmiştir.

II.İLGİLİ MEVZUAT

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve mükerrer 257.maddelerinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak, 350 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)” ile; mal ve hizmet satışlarını ise “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)” ile bildirmeleri yükümlülüğü getirilmiş, 362 ve 381 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleriyle de bu yükümlülüğe ilişkin açıklamalar yapılmıştır. 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de söz konusu yükümlülüğün 2010 yılı ve müteakip yılların aylık dönemlerinde yerine getirilmesinde uygulanacak usul ve esaslar ile bildirim hadleri yeniden belirlenmiştir.

396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin (1.2.1.) numaralı bölümünde, “Bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilecektir.” düzenlemeleri yer almaktadır.

Aynı Tebliğin (1.2.2.) numaralı bölümünde, “Mükelleflerin 2010 yılı ve müteakip yılların aylık dönemlerine ilişkin mal ve/veya hizmet alışları ile mal ve/veya hizmet satışlarına uygulanacak had 5.000 TL olarak yeniden belirlenmiştir. Buna göre, bir kişi veya kurumdan katma değer vergisi hariç 5.000 TL ve üzerindeki mal ve/veya hizmet alışları, “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)” ile; bir kişi veya kuruma katma değer vergisi hariç 5.000 TL ve üzerindeki mal ve/veya hizmet satışları ise “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)” nun Tablo II alanında bildirilecektir.” açıklamasına yer verilmiştir.

Ayrıca Tebliğin (2.1.) numaralı bölümünde “Yükümlülük kapsamındaki mükelleflerin mal ve/veya hizmet alış/satışlarının aylık dönemler itibariyle bildirilmesi gerekmektedir. Mal ve/veya hizmet alış/satışlarının bildirilecekleri aylık dönemler, bunlara ilişkin belgelerin düzenlenme tarihi dikkate alınarak belirlenir.” açıklamaları yer almakta iken, (2.2.1.) numaralı bölümünde, “Mükellefler söz konusu bildirim formlarını, aylık dönemler halinde düzenlemek ve takip eden ayın birinci gününden itibaren son günü akşamı saat 24:00’e kadar sistem üzerinden onaylamak suretiyle göndermekle yükümlüdürler.” açıklamalarına yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 08/09/2012 tarih ve 28405 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 418 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 5 inci maddesi ile 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin bazı maddelerinde değişiklik yapılmış olup, yapılan değişiklik sonrasında anılan Tebliğin (3.2.2) numaralı bölümünde, “İthalat işlemlerinin form Ba ile bildirilmesinde gümrük giriş beyannamesinin kapanış tarihi, ihracat işlemlerinin form Bs ile bildirilmesinde ise, fiili ihracatın gerçekleştiği tarih dikkate alınacaktır.

…

Bildirim formlarında alıcı veya satıcının vergi kimlik numarası, ithalat işlemlerinde “1111111111”, ihracat işlemlerinde ise “2222222222” olarak kodlanacaktır.” düzenlemeleri yer almaktadır.

III.DEĞERLENDİRME

1.Durum: Önceki bölümde yapılan hüküm ve açıklamalara göre; yurt dışından getirilen malların, gümrükte devir işlemine tabi tutulmaksızın, yine aynı firma tarafından millileştirilmesi halinde verilecek Form Ba bildiriminde 418 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan ithalata ilişkin düzenlemeler kapsamında GGB’nin kapanış tarihi ve tutarı dikkate alınması gerekir.

2.Durum: Yurt dışından getirilen malların, gümrükte devir işlemine tabi tutulması amacıyla millileştirilmeden antrepoya/gümrük bölgesine konularak bekletilmesi ve/veya gümrükte devir işlemine tabi tutulması durumlarında malları yurt dışından getiren mükellef tarafından verilecek Form Ba bildiriminde, yurt dışındaki satıcı firma tarafından düzenlenen satış faturasında yer alan bilgilerin esas alınması gerekir.

3.Durum: Yurt dışından getirilen malların millileştirilmeden gümrükte devir işlemine tabi tutulması halinde, malları yurt dışından getiren mükellef tarafından verilecek Form Bs bildiriminin ise, devir alan firmaya düzenlenen satış faturasında yer alan bilgiler dikkate alınmak suretiyle verilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan; uyumsuzluk yaşanmaması için, söz konusu malları gümrükte devir alarak millileştiren firmanın Form Ba bildiriminde devreden firma tarafından düzenlenen satış faturasında yer alan bilgilerin esas alınması gerekmektedir.

III.1.Form Ba-Bs Bildirim Zorunluluğunun Olmadı Durumlar

25.01.2021 tarih ve 31375 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 523 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 396 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yapılan değişiklikle;

“Vergi Usul Kanunu kapsamında elektronik belge olarak düzenlenen belgeler 2021 yılı Temmuz ayına ilişkin dönemden itibaren Form Ba ve Form Bs bildirimlerine dâhil edilmemesine”

Karar verilmiştir.

Bu sebeple millileşmeden mal devirlerinin olduğu hallerde makale konumuz olan ve yukarıda bahsedilen faturanın elektronik belge kapsamında olması halinde bildirimlere dâhil edilmeyecektir.

ÖRNEK:

Mükellef A, otomotiv makineleri ve malzemelerini ithal etmektedir. 07.09.2022 tarihinde sipariş verilmiş ve mükellef A adına proforma fatura düzenlenmiştir. Mallar gümrüğe geldiğinde mükellef adına düzenlenen tek belgenin nakliyeciye ait özet beyanı olmuştur. Bu belgede tutar belirtilmemiştir. Mallardan bazıları 30.09.2022 tarihinde 13.000.000,00 TL bedelle millileşmeden yurtiçindeki alıcı mükellef B’ye devir edilmiştir. Devrin yapıldığı gün döviz cinsinden fatura düzenlenmiştir. Alıcı mükellef B, gümrük mevzuatına göre vergilerini ödeyip 07.10.2022 tarihinde işlemlerini tamamladığı GGB’deki toplam tutar olan 13.250.000,00 TL’yi maliyet hesaplarına intikal etmiştir.

Bu işlem sonucu oluşan tarih ve tutar farklılığının Ba-Bs formlarında ne şekilde bildirilme şekli önem arz etmektedir.

Gelir İdaresi tarafından verilen bir özelgede[1] de açıkça ifade edildiği üzere uygulamada uyumluluğu sağlamak için şu şekilde işlem yapılması öngörülmüştür:

Malları gümrükte devir alarak millileştiren mükellef B, Form Ba’da GGB’deki tutarı değil; devreden firma tarafından düzenlenen satış faturasında yer alan 13.000.000,00 TL tutarını ve tarihini dikkate alarak bildirmesi gerekir.

Söz konusu devre ilişkin faturanın elektronik belge olarak düzenlenmesi halinde Ba formu bildiriminde bulunulmayacaktır.

KAYNAK:

213 sayılı Vergi Usul Kanunu

İlgili İdari Düzenlemeler

[1] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 5.10.2022 tarih ve E-11395140-105[VUK-1-63]-1128534 sayılı özelgesi