Türkiye’de Yerleşmiş Olmayan Yabancı Gerçek Kişilere Verilen Sağlık Hizmetinde KDV İstisnası
ÖZ
Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere, Sağlık Bakanlığınca izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından, münhasıran sağlık kurum ve kuruluşlarının bünyesinde verilen koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri 7104 sayılı Kanunla 3065 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (l) bendine göre KDV’den istisnadır.
Makalemizde bu istisnanın şartlarına, kimlerin faydalanabileceğine, hangi hizmetlerin istisna kapsamına girmediğine ve bazı özel durumlara değineceğiz.
Anahtar Kelimeler: İstisna, Yerleşme, Tedavi, Estetik
I.3065 SAYILI KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU ve TEBLİĞDE İLGİLİ İSTİSNAYA İLİŞKİN HÜKÜMLER
06/04/2018 tarihinde yayımlanan 7104 sayılı Kanunla 3065 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (l) bendine göre:
“Araçlar, kıymetli maden ve petrol aramaları ile ulusal güvenlik harcamaları ve yatırımlarda istisna (4)
Madde 13
…
- l) Sağlık Bakanlığınca izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere, münhasıran sağlık kurum ve kuruluşlarının bünyesinde verilen koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri (Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere söz konusu hizmetlerle birlikte sağlanan diğer teslim ve hizmetler istisnanın kapsamına dahil değildir.)”
Koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinde istisna uygulanabilmesi için bu hizmetleri veren gerçek veya tüzel kişilerin ilgili mevzuat çerçevesinde Sağlık Bakanlığınca izin verilen sağlık kurum ve kuruluşu olmaları zorunludur. 1 seri numaralı KDV Genel Uygulama Tebliği’nde yer verildiği üzere, hastaneler (kamu, özel, üniversite), tıp merkezleri, polikliniklerin yanında Sağlık Bakanlığından izin almak suretiyle faaliyette bulunan; aile ve toplum sağlığı merkezleri, muayenehaneler, laboratuvarlar, müesseseler, ağız ve diş sağlığı hizmeti sunan özel sağlık kuruluşları, ambulans hizmetleri sunan kuruluşlar, diyaliz merkezleri, fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezleri, genetik hastalıklar tanı merkezleri, hiperbarik oksijen tedavisi uygulanan özel sağlık kuruluşları, hemoglobinopati tanı merkezleri, madde bağımlılığı tedavi merkezleri, üremeye yardımcı tedavi merkezleri, terapötikaferez merkezleri, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulama merkezleri, kordon kanı bankaları ile kaplıcaların Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere verdikleri koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinde istisna uygulanır.
Söz konusu hizmetlerin münhasıran bu sağlık kurum ve kuruluşlarının bünyesinde verilmesi gerekmektedir.
I.1.İstisnadan Yararlanacak Gerçek Kişiler
İstisnadan, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişiler yararlanabilir. 5901 sayılı Kanunun (3/1-d) maddesinde, yabancının Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi ifade ettiği hüküm altına alınmıştır. 193 sayılı Kanunun “Türkiye’de yerleşme” başlıklı 4’üncü maddesine göre, ikametgahı Türkiye’de bulunanlar ile bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar (Geçici ayrılmalar Türkiye’de oturma süresini kesmez.) Türkiye’de yerleşmiş sayılır.
193 sayılı Kanunun 5’inci maddesi uyarınca, belli ve geçici görev veya iş için Türkiye’ye gelen iş, ilim ve fen adamları, uzmanlar, memurlar, basın ve yayın muhabirleri ve durumları bunlara benzeyen diğer kimselerle tahsil veya tedavi veya istirahat veya seyahat maksadıyla gelenler ile tutukluluk, hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan sebeplerle Türkiye’de alıkonulmuş veya kalmış olan yabancılar memlekette altı aydan fazla kalsalar dahi, Türkiye’de yerleşmiş sayılmazlar.
Buna göre, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan ve 193 sayılı Kanuna göre Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişiler bu istisnadan faydalanabilir.
Öte yandan, 5901 sayılı Kanunun 28’inci maddesi uyarınca kendilerine mavi kart verilen ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler de bu istisnadan faydalanabilir.
Örnek olarak;
Bir Türkiye vatandaşı ile 12.05.2022 tarihinde evlenip bu kapsamda 12.06.2022 tarihinde ikamet izni ile Türkiye’de ikamet etmeye başlayan Sırbistanlı Zeljko 15.07.2022 tarihinde Türkiye’de tedavi amaçlı bir sağlık hizmeti aldığında her ne kadar Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla oturmamış ve vatandaşlık almamış olsa da almış olduğu ikamet izni ile yerleşmiş sayıldığından almış olduğu söz konusu sağlık hizmeti KDV’ye tabi olacaktır.
Aynı şekilde, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına geçmemiş geçici koruma statüsünde bulunan Suriyeli vatandaşlara Türkiye’deki hastanelerde verilen koruyucu hekimlik, teşhis ve tedavi hizmetleri geçici koruma statüsünde Türkiye’de ikamet etmeleri nedeniyle KDV’den istisna olmayacaktır.
Kanun ve tebliğin ilgili hükümlerinde yer aldığı üzere istisnadan faydalanabilmek için Türkiye’de yerleşmiş olmamak ve yabancı uyruklu olmak gerekmektedir. Bu durumda halk arasında “gurbetçi” olarak adlandırılan yurtdışına yerleşmiş gerçek kişilerden hala Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı devam eden kişiler bu istisnadan faydalanamazken Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından ayrılıp yerleşmiş olduğu ülkenin vatandaşlığına geçen kişiler faydalanabileceklerdir.
İstisna kapsamında hizmet sunan sağlık kurum ve kuruluşları, alıcının istisna kapsamında olduğunun tevsikine ilişkin olarak uyruğunda bulunduğu ülke tarafından verilmiş pasaport üzerinden Türkiye’ye son giriş tarihinin altı aydan fazla olmadığını kontrol etmek ve pasaportun fotokopisini (çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerde mavi kartın fotokopisini) hizmet sunulmadan önce alıcıdan almak zorundadırlar.
I.2.İstisna Kapsamındaki Hizmetler
İstisna kapsamına Sağlık Bakanlığınca izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından verilen koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri girmektedir. Söz konusu hizmetlerin münhasıran bu sağlık kurum ve kuruluşlarının bünyesinde verilmesi gerekmektedir. Koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinin kapsamı Sağlık Bakanlığının ilgili mevzuat hükümlerine göre belirlenir.
Tebliğde saç ekimi, cilt bakımı, kırışıklık tedavisi, dolgu maddeleri uygulamaları gibi estetik amacıyla yapılan hizmetlerin bu istisna kapsamında değerlendirilmediği belirtilmiştir.
Burada yer verilen saç ekimi, cilt bakımı, kırışıklık tedavisi, dolgu maddeleri uygulamaları “estetik amacıyla” yapıldığı takdirde istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile birlikte verilebilen konaklama, ulaşım, yemek gibi teslim ve hizmetler istisna kapsamına girmemektedir.
1.3.İstisnanın Uygulaması ve İade
İstisna uygulanabilmesi için, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilerin uyruğunda bulunduğu ülke tarafından verilmiş pasaportu (çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerde mavi kartı) ibraz ederek, yabancı uyruklu olduklarını ve pasaport üzerinden altı aydan daha az süreli Türkiye’de bulunduklarını tevsik etmeleri gerekmektedir.
Sağlık Bakanlığınca izin verilen gerçek veya tüzel kişiler, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere, münhasıran sağlık kurum ve kuruluşlarının bünyesinde verdikleri koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerine ilişkin faturada hizmet verilen yabancının adı, soyadı, hangi ülkenin uyruğunda olduğu, pasaport veya mavi kart numarası, verilen hizmetin niteliği, hizmetin sunulduğu yer ve hizmet bedeli bilgilerine yer vererek KDV hesaplamazlar. Yabancı ülke pasaportunun veya mavi kartın fotokopisi, hizmeti sunanlar tarafından 213 sayılı Kanunun muhafaza ve ibraz hükümlerine uygun olarak saklanır.
Yabancılara sunulan koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerine ilişkin faturanın, hizmet sunulan yabancı hasta yerine, sigorta kuruluşları, yabancı sosyal güvenlik kurumları, yetkili acenteler veya Sosyal Güvenlik Kurumuna (ikili sosyal güvenlik anlaşması bulunan ülkelerde yerleşik olanlara verilen hizmet bedelinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgili ülke kurumlarından tahsil edilmesi durumunda) düzenlenmesi mümkün olabilmektedir. Bu durumda istisnanın uygulanabilmesi için düzenlenen faturada hizmet verilen yabancının adı, soyadı, hangi ülkenin uyruğunda olduğu, pasaport veya mavi kart numarası, Türkiye’ye en son giriş tarihi, verilen hizmetin niteliği ve hizmet bedeli bilgilerine yer verilmesi zorunludur.
Söz konusu düzenleme tam istisna kapsamında olduğundan bu hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV iadeye konu edilebilecektir. Bu istisnadan kaynaklanan iade taleplerinde aşağıdaki belgeler aranır:
– Standart iade talep dilekçesi
– İstisnanın beyan edildiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi
– İade hakkı doğuran işleme ait yüklenilen KDV listesi
– İadesi talep edilen KDV hesaplama tablosu
– Satış faturaları listesi
– Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilerin uyruğunda bulunduğu ülke tarafından verilmiş pasaportun veya çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerde mavi kartın fotokopisi.
II.SONUÇ
Makalemizde Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere verilen koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinin KDV’den istisna olduğuna değindik. Saç ekimi, cilt bakımı, kırışıklık tedavisi, dolgu maddeleri uygulamaları gibi işlemler “estetik amacıyla” yapıldığı takdirde istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Son olarak, istisna yalnızca koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerine ilişkin olup, bu hizmetler ile birlikte verilebilen konaklama, ulaşım, yemek gibi teslim ve hizmetler istisna kapsamına girmemektedir.
KAYNAKÇA
- C. Yasalar (25.10.1984). 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Ankara: R.G. (18563 sayılı)
- 04.2014 tarih ve 28983 sayılı 1 seri numaralı KDV Genel Uygulama Tebliği
