EYT Kapsamında Askerlik Ve Doğum Borçlanması Yapan İşçinin Vergi Avantajı

I.GİRİŞ

Daha önceki bir yazımızda EYT kapsamında yapılabilecek borçlanmalara değinmiş ve 31.12.2022 tarihinden önce yapılması faydalı olacağı konusunda uyarıda bulunmuştuk.

Bu yazımızda; yapılan borçlanmaların çalışanlar olarak, vergi avantajına nasıl dönüştürüleceği konusu değerlendirilmiştir.

II.BORÇLANLAMALAR

Borçlanmalar kısmında özellikle en çok yapılan ve kişilerin hem gün kazanmasında hem de SGK giriş günlerini geriye doğru ilerletmede kullandıkları borçlanma tiplerinden birisi askerlikte geçen sürelerin borçlanması, diğeri de kadın işçinin doğum zamanında boş geçen günlerin borçlanması yani doğum borçlanmasıdır.

Askerlik borçlanması, er/erbaş olarak silahaltında ya da yedek subay okulunda geçen hizmet sürelerinin kanundaki koşullara uygun olarak borçlanılmak suretiyle sigortalılık ve/veya fiili hizmet süresine eklenmesidir.

Doğum borçlanması ise, kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri borçlanılarak fiili hizmet süresine eklenmesidir.

Gelir Vergisi Kanunu, gerek askerlik hizmet borçlanması nedeni ile gerekse doğum borçlanması nedeni ile ödenen bedelin, kişinin çalışmaya devam etmesi koşulu ile gelir vergisi matrahından düşülebilmesine cevaz vermektedir.

III.SGK’YA ÖDENEN PRİMLERİN GELİR VERSİ MATRAHINDAN İNDİRİMİ

Bilindiği gibi personel bordrosunda Gelir vergisi matrahı; brüt maaştan işçi tarafından ödenen SGK primlerinin düşülmesinden sonra kalan safi tutardır (Brüt Maaş – SGK İşçi Primi = Gelir Vergisi Matrahı).

Diğer bir ifadeyle; Gelir Vergisi Kanunu’nun 63. maddesinin 2. Bendine göre; “Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun geçici 20’nci maddesinde belirtilen sandıklara ödenen aidat ve primlerin” indirildikten sonra kalan tutarı safi değeri ifade eder denilmektedir. Ayrıca 319 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin “Ücret Gelirlerinin Vergilendirilmesi” başlığı altında 3. maddenin 2. bendinde “193 sayılı Kanun’un 63’üncü maddesinde ücretin gerçek safi değerinin, işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından sigorta primi, şahıs sigortası primi ve sendika aidatı gibi kesinti ve ödemeler indirildikten sonra kalan miktar olduğu hüküm altına alınmıştır.”

Yukarıdaki kanun ve tebliğlerde anlatıldığı üzere, kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun geçici 20’nci maddesinde belirtilen sandıklara ödenen aidat ve primler ücretin gayrisafi tutarından indirilebilir.

Yapılan işlemlerin ve ödenen primlerin can alıcı noktasına gelirsek; Emekli Sandığı ve Sosyal Sigorta Kurumu üyelerine, çeşitli yasalarla, daha önceki dönemlerde ödenmemiş bulunan aidat ya da primlerin borçlanmak suretiyle ödeme ve dolayısıyla emekliliğe esas alınacak hizmet sürelerini uzatabilme hakkı tanınmaktadır.

Emeklilik aidatı ve sosyal sigorta primlerinin gider olarak indirilmesi, yasal olarak kabul edilmiş bulunan kurumlara, yasalarında öngörülen şekilde ücretten kesilmek suretiyle ödenen borçlanma aidat ve primlerinin tutarına ve oranına bakılmaksızın, kesildiği aya ait gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınabilmektedir.

Aidat peşin olarak toptan ödenmiş ise ödenen tutarın tamamı indirim konusu yapılıncaya kadar gayrisafi ücret tutarından indirim konusu yapılması gerekir.

Bu konuda idarenin vermiş olduğu çeşitli özelgeler bulunmaktadır. Kısaca değinmek gerekirse;

Özelge:1

T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü

Sayı: 50426076-120[63-2018/20-685]-E.52727 Tarih: 16.07.2019

…

Bu hüküm ve açıklamalara göre, 2013 yılında borçlanmak suretiyle Sosyal Güvenlik Kurumu’na toptan ödediğiniz askerlik hizmeti süresince ödenmeyen aidat ve primlerin, ödeme belgesinin işverene ibraz edilmek suretiyle, ödemenin yapıldığı 2013 yılının ilgili ayından başlamak üzere, söz konusu tutarın tamamı indirim konusu yapılana kadar, safi ücretinizin tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Özelge : 2

Çankırı Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü

Sayı: B.07.4.DEF.0.18.10.00-GV-63-34 Tarih: 09.08.2012

…

Bu hüküm ve açıklamalara göre ödemiş olduğunuz askerlik borçlanmasının safi ücretin tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün olup, çalışırken indirim konusu yapılamayan askerlik borçlanması tutarının emekli olduktan çalışmıyor ise, sonra iadesi mümkün bulunmamaktadır.

Özelge:3

– T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

Sayı: B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 63-1400 Tarih: 24.08.2011

…

Sosyal Sigortalar Kurumu’a askerlik hizmeti süresince ödenmeyen aidat ve primlerin borçlanmak suretiyle daha sonraki bir zamanda toptan ödenmesi durumunda, ödeme belgesini işvereninize ibraz ettiğiniz aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmadan ödenen tutarın tamamının safi ücretinizin tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün olmakla birlikte iş yeri değişikliği durumunda; borçlanma tutarının gider olarak indirilmeyen kısmının yeni iş yerindeki safi ücretinizin tespitinde dikkate alınabilmesi için eski işvereninizden alacağınız ödenen primlere ait belgenin onaylı bir sureti ile indirim konusu yapılmayan tutarı gösterir yazının yeni işvereninize vermeniz gerekmektedir.

IV.ÖRNEK BORDRO HESAPLAMASI:

12 ay askerlik yapmış bir çalışanın Ocak/2023 döneminde bu süreleri borçlanması için ödeyeceği SGK borçlanma primi şu şekilde hesaplanmaktadır.

Geçerli Dönemin Asgari ücret Tutarı Aylık: 10.008,00 TL

Geçerli Dönemin Asgari ücret Tutarı Günlük: 333,60 TL

Borçlanılacak Süre : 12 Ay

Mevcut Borçlanma prim oranı : % 32

Borçlanılan prim: 333,60 x (12×30) * %32 = 38.430,72 TL.

Bu kişinin borçlanma nedeniyle SGK ya ödeyeceği veya ödediği prim toplam 38.430,72 TL dir. Bu tutarın tamamı indirim konusu yapılıncaya kadar Gelir Vergisi matrahından düşülebilecektir.

Eğer bu çalışan Ocak/2023 döneminde emekli olup ve çalışmaya devam ederse, bu ödediği primlerin dekontunu işverenine ibraz ederek vergi avantajı sağlayacaktır.

Daha detaylı bir tablo ile göstermek istersek, bu çalışanın maaşının Brüt 22.000 TL olduğunu varsayarsak, askerlik borçlanması öncesi ile borçlanma sonrası durumunu gösteren bordro tablosu aşağıdaki gibi olacaktır.

V.SONUÇ

Askerlik/doğum hizmet borçlanma bedelleri, Gelir Vergisi Kanunu’nun 63/2 maddesinde sayılan aidat ve primler niteliğindedir ve bunların da ücretin gerçek safi tutarının hesaplanması sırasında gider olarak indirilmesi mümkündür.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, Sosyal Sigortalar Kurumu’na askerlik hizmeti veya doğum süresince ödenmeyen aidat ve primlerin borçlanmak suretiyle daha sonraki bir zamanda toptan ödenmesi durumunda, ödeme belgesinin işverene ibraz edildiği aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmadan ödenen tutarın tamamının safi ücretin tespitinde gider olarak indirilmesi mümkündür.

Ayrıca, işyeri değişikliği olması durumunda dahi; borçlanma tutarının gider olarak indirilmeyen kısmının yeni işyerindeki safi ücretin tespitinde dikkate alınabilmesi için eski işverenden alınacak ödenen primlere ait belgenin onaylı bir sureti ile indirim konusu yapılmayan tutarı gösterir yazının yeni işverene verilmesi durumunda da gerekli avantaj devam edecektir.