İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde Faaliyette Bulunan Kurumların Elde Ettikleri Kazançlarda Vergi İndirim

0

I.GİRİŞ

7421 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun 10.maddesinin birinci fıkrasına eklenen (i) bendi ile 22/6/2022 tarihli ve 7412 sayılı İstanbul Finans Merkezi Kanunu hükümlerine göre katılımcı belgesi alarak İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyette bulunan kurumların, münhasıran bu faaliyet kapsamında yurt dışından satın alınan malları Türkiye’ye getirilmeksizin yurt dışında satmalarından veya yurt dışında gerçekleşen mal alım satımlarına aracılık etmelerinden sağladıkları kazancın % 50’sinin beyan edilen kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Bu yazımızda İstanbul Finans Merkezinde faaliyette bulunan mükelleflere getirilen kazancın yarısının kurumlar vergisi matrahından indirilmesine ilişkin usul ve esaslar irdelenmiştir.

II.İNDİRİMDEN FAYDALANMA ŞARTLARI

Kurumların söz konusu indirimden yararlanabilmeleri için;

a) Katılımcı belgesi almak suretiyle İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyette bulunmaları,

b) Kazancın yurt dışından satın aldıkları malları Türkiye’ye getirmeksizin yurt dışında satmalarından veya yurt dışında gerçekleşen mal alım ve satımlarına aracılık etmelerinden elde edilmiş olması,

c) Kazancın, elde edildiği hesap dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olması,

d) Aracılık faaliyetine ilişkin malların satıcısı ve alıcısının Türkiye’de olmaması,

gerekir.

Buna göre;

İstanbul Finans Merkezi Kanununa göre katılımcı belgesini almak suretiyle Bölgede faaliyette bulunan şirket veya şubelerin;

a) Bölge dışında gerçekleştirilen söz konusu faaliyetlerden ya da

b) Bölgedeki diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara

indirim uygulanması söz konusu olmayacaktır.

II.1.Transit Ticaret Kazancının Kayıtlara İntikal Edilmesi

Yurt dışından satın alınan malların Türkiye’ye getirilmeksizin yurt dışında satılmasından veya yurt dışında gerçekleşen mal alım satımlarına aracılık edilmesinden sağlanan kazançların elde edildiği dönemde kurum kazancına dâhil edilmesi zorunlu olup bu kazançların kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresinin sonuna kadar Türkiye’ye transfer edilmeyen kısmı için indirimden yararlanılmayacaktır.

II.2.İlgili Yıl İçinde Türkiye’ye Getirilmeyen Kazançların İndirimden Yararlanması

Yurt dışından satın alınan malların Türkiye’ye getirilmeksizin yurt dışında satılmasından veya yurt dışında gerçekleşen mal alım satımlarına aracılık edilmesinden sağlanan kazançların kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresinin sonuna kadar Türkiye’ye transfer edilmemesi halinde “daha sonraki yıllarda Türkiye’ye transfer edilse dahi” anılan indirimden faydalanılamayacaktır.

Örnek:

(B) AŞ, katılımcı belgesi almak suretiyle İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyete başlamıştır. (B) AŞ, (A) ülkesi mukimi şirketten satın aldığı ürünleri Türkiye’ye getirmeksizin (İ) ülkesi mukimi başka bir şirkete satmış ve bu faaliyetten döviz karşılığı 300.000 TL kazanç elde etmiştir.

Bu durumda, maddede öngörülen diğer şartların da sağlanması kaydıyla (300.000 x % 50) 150.000 TL, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde indirim konusu yapılabilecektir.

(A) ülkesinden satın alınan ürünlerin önce Türkiye’ye getirilmesi ve sonrasında (İ) ülkesi mukimi firmaya satılması halinde indirim uygulanması mümkün değildir.

Örnek:

(C) AŞ, katılımcı belgesi almak suretiyle İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyete başlamıştır. (C) AŞ (M) ülkesi mukimi bir şirketin ürün ihtiyacı için (V) ülkesi mukimi bir şirketle anlaşmış ve (V) ülkesi mukimi şirket (M) ülkesinde bulunan firmaya ürünleri doğrudan satmıştır.

Bu durumda yurt dışında gerçekleşen mal alım satımına aracılık eden (C) AŞ’nin elde ettiği kazancın % 50’si, maddede öngörülen diğer şartların da sağlanması halinde kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde indirim konusu yapılabilecektir.

Örnek:

(Ç) A.Ş., katılımcı belgesi almak suretiyle İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyete başlamıştır.

(Ç) AŞ’nin 2023 yılında (K) ülkesinden satın aldığı ürünleri Türkiye’ye getirmeksizin (E) ülkesine satması dolayısıyla elde ettiği 500.000 TL’lik kazancın % 50’si olan 250.000 TL (500.000x%50), 2023 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olması ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmesi kaydıyla beyan edilen kurum kazancından indirilebilecektir.

III.İSTANBUL FİNANS MERKEZİ BÖLGESİNDE FAALİYETTE BULUNAN KURUMLARIN ELDE ETTİKLERİ KAZANCIN TESPİTİ VE BEYANI
III.1.İndirim Tutarının Tespiti

İndirim kapsamında kabul edilen faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetler nedeniyle yüklenilen gider ve maliyet unsurlarının düşülmesi sonucu bulunacak kazancın %50’si, kurumlar vergisi beyannamesinin “Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünde gösterilmek suretiyle indirim konusu yapılabilecektir.

Diğer indirim ve istisnalar ile geçmiş yıl zararları nedeniyle indirim konusu yapılamayan tutar izleyen dönemlere devredilemeyecektir.

Faaliyet sonucunun zararlı olması halinde ise indirim söz konusu olmayacaktır.

III.2.Kazançların Kayıtlarda İzlenmesi

İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyet gösteren mükelleflerin Vergi Usul Kanununun genel hükümleri çerçevesinde defter tutmaları, belge ve kayıt düzenine uymaları gerekmektedir.

Bu bağlamda indirime konu kazanç ile buna bağlı olarak kurumlar vergisi matrahının tespiti açısından, indirim kapsamında bulunan ve bulunmayan hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi ve indirim kapsamında olan faaliyetlere hasılat, maliyet ve gider unsurlarının diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi ve kayıtların da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerekir.

III.3. İndirim Kapsamındaki Faaliyetlere İlişkin Bildirim ve Belgeler

İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyet gösteren ve indirimden yararlanan şirket veya şubelere Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından verilen katılımcı belgelerinin bir örneğinin, indirimden faydalanılacak ilk hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresi içerisinde bağlı bulunulan vergi dairesine ibraz edilmesi gerekir.

Diğer taraftan, indirime konu edilen kazancın Türkiye’ye transfer edildiğini gösterir tevsik edici belgelerin, indirimden faydalanılan döneme ilişkin “beyannamenin verilmesi gereken ayı izleyen ayın sonuna kadar” kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine verilmesi gerekir.

III.4.Esas Faaliyet Konusu Dışındaki Gelirler

Söz konusu indirimden yararlanan şirketlerin indirime konu faaliyetleri dışındaki diğer gelirleri (kasadaki nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan faiz gelirleri, dövizlerin değerlemesinden kaynaklanan kur farkları ve iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler gibi) ile olağan dışı gelirlerinin indirim kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.

IV.SONUÇ

7421 sayılı Kanunla Transit Ticarete yönelik getirilen indirim uygulaması kurumlar vergisi oranını yarıya düşürmektedir.

Bunun başlı başına transit ticareti teşvik edici bir unsur olduğunu ve Türkiye ekonomisi bakımından döviz kazandırıcı işlemlere önemli bir katkı sağlayacağını düşünüyorum.

Diğer taraftan söz konusu uygulamanın Gaziantep, İzmir ve Mersin gibi ticaretin ve ihracatın bölgesel olarak yüksek ivmeli olduğu şehirlerde de uygulamaya geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Kaynak:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
İlgili İdari Düzenlemeler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir