Yeni Torba Kanun İle Getirilen Vergisel Düzenlemeler

I.GİRİŞ

Ülkemizde 6/2/2023 tarihinde yaşanan ve gerek şiddeti ile etkilediği alan gerekse yarattığı hasar nedeniyle “yüzyılın depremi” olarak nitelendirilen deprem afetleri neticesinde 8/2/2023 tarihi itibarıyla 3 ay süreyle olağanüstü hal ilan edilmiş ve olağanüstü hal dönemi boyunca afetlerin ekonomik ve sosyal yaşam üzerindeki etkilerinin azaltılması amacıyla Anayasanın ve ilgili kanunların verdiği yetkiler çerçevesinde gerekli düzenlemeler yapılmıştır.

Bu çerçevede TBMM’ye sunulan Kanun Teklifiyle, deprem afetleri nedeniyle ortaya çıkan finansman ihtiyacının karşılanmasına katkı sağlanmasını teminen bir defaya mahsus olmak üzere ek motorlu taşıtlar vergisi ihdas edilmesi, kurumlar vergisi oranlarının artırılması ve bazı istisnaların kaldırılması amaçlanmaktadır. Ayrıca vergi kanunlarında yer alan bazı maktu vergi tutarlarının ilgili mevzuatında artırılmasına imkân veren hükümlerin güncellenememesi nedeniyle bu vergilerin gayrisafi yurt içi hasıla içindeki paylarının azaldığı dikkate alınarak maktu tutarların güncellenmesine imkân verecek şekilde yetki düzenlemeleri öngörülmektedir.

06/02/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası İle Bazı Kanunlarda Ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’nde yer alan vergisel düzenlemeler alt başlıklar halinde açıklanmıştır.

II.EK MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ GETİRİLİYOR

Kanun Teklifi’nin 1’inci maddesi ile 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nun 5 ‘inci, 6’ncı ve geçici 8’inci maddelerinde yer alan (I), (I/A), (II) ve (IV) sayılı tarifelerde bulunan ve teklife konu Kanunun yayımlandığı tarihte kayıt ve tescilli olan taşıtlar ile 31/12/2023 tarihine kadar ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlardan, bir defaya mahsus olmak üzere, 2023 yılında tahakkuk ettirilen motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar ek motorlu taşıtlar vergisi alınması öngörülmektedir

Ek motorlu taşıtlar vergisi, taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesi tarafından bu Kanunun yayımı tarihinde, bu tarihten 31/12/2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar için kayıt ve tescilin yapıldığı tarihte tahakkuk ettirilmiş ve tebliğ edilmiş sayılacaktır.

197 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinde yer alan istisnalar, ek motorlu taşıtlar vergisi için de uygulanacak olup 6/2/2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 15 inci maddesi kapsamında mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde; deprem tarihi itibarıyla kayıt ve tescilli olan taşıtlar, deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hale gelen binaların maliklerine ait taşıtlar, depremlerde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar ile deprem nedeniyle eşi veya birinci derece kan hısımlarından birini kaybeden mükelleflere ait taşıtlar ek motorlu taşıtlar vergisinden müstesna olacaktır.

III.TAŞINMAZ SATIŞLARINDA KDV İSTİSNASI KALDIRILIYOR

Kanun Teklifinin 3’üncü maddesi ile 3065 sayılı KDV Kanunu’nun 17/4-r maddesinde yer alan kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerine yönelik istisna uygulaması kaldırılmakta olup kurumların aktiflerinde bulunan ve ticaretini yapmadıkları iştirak hisselerinin satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerinde KDV istisna uygulaması devam etmektedir.

Öte yandan maddenin yürürlük tarihinden önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için bu maddeyi ihdas eden Kanunla, bu Kanunun 17’nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (r) bendinin değişiklik öncesi hükümleri uygulanacaktır.

IV.ÖTV TUTAR ve ORANLARI YENİDEN BELİRLENİYOR

Kanun Teklifinin (a) ve (b) fıkraları ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) ve (III) sayılı listelerde yer alan malların, oluşabilecek fiyat dalgalanmalarına uygun şekilde vergilenmesi ve günün sosyal, ekonomik ve mali ihtiyaçlarına göre hızlı ve esnek karar alınabilmesi için mezkûr Kanunla Cumhurbaşkanına tanınan yetki değiştirilmektedir.

Diğer taraftan, maddenin (c) fıkrası ile Kanuna ekli (I) sayılı listedeki mallar için maktu vergi tutarlarının enflasyondan etkilenmemesi amacıyla bu tutarların her yıl ocak ve temmuz aylarında, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından ilan edilen yurt içi üretici fiyat endeksindeki son altı ayda meydana gelen değişim oranında güncellenebilmesi amacıyla düzenlemeler yapılmıştır.

Bu suretle spesifik bir vergi olan ÖTV’nin, fiyat artışlarının yüksek seyrettiği dönemlerde fiyat hareketlerini izlemede yetersiz kalması, fiyat değişimlerinde nispi ağırlığını koruyamaması gibi nedenlerden kaynaklanan Hazine gelirlerindeki azalışın önlenmesi amaçlanmaktadır.

V.KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASINDA YATIRIM FONLARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLERE SAĞLANAN İSTİSNA KALDIRILIYOR

Kanun Teklifinin 8’ici maddesi ile kurumların, girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen gelirlere sağlanan istisna hariç olmak üzere diğer yatırım fonlarından elde ettikleri gelirlere yönelik sağlanan  istisnanın kaldırılması amaçlanmaktadır.

Öte yandan aynı madde ile yapılan değişiklikle birlikte tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde ettikleri kâr payları ile katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirlere ilave olarak bu fonların katılma paylarının 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 279 uncu maddesi kapsamında değerlenmesinden kaynaklanan değer artış kazançları da istisna kapsamına alınmıştır.

VI.TAŞINMAZ SATIŞLARINDA KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI KALDIRILIYOR

Kanun Teklifinin 8’ici maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e maddesinde yer lan taşınmaz satışlarından elde edilen kazançlara tanınan kurumlar vergisi istisnası kaldırılmaktadır.

Öte yandan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kuramların aktifinde yer alan taşınmazlar için bu maddeyi ihdas eden Kanunla, bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin değişiklik öncesi hükümleri uygulanacaktır.

Şu kadar ki, bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan %50 oranı, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak taşınmaz satış kazançları için %25 olarak dikkate alınacaktır.

VII.TAŞINMAZLAR KISMİ BÖLÜNME KAPSAMINDAN ÇIKARTILIYOR

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamında; taşınmazlar, iştirak hisseleri ile üretim ve hizmet işletmeleri belirli şartlar dahilinde kısmi bölünme işlemine konu edilebilmektedir.

Kanun Teklifinin 9’uncu maddesi ile taşınmazların, kısmi bölünme kapsamından çıkarılması amaçlanmaktadır.

VIII.KURUMLAR VERGİSİ ORANI %25’E ÇIKARILIYOR

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesinde Kanuni oran olarak belirlenen ve % 20 olan kurumlar vergisi oranı Kanun Teklifinin 10’uncu maddesi ile % 25 olarak belirlenmektedir.

Öte yandan bankalar, 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları üzerinden kurumlar vergisi %25’ten %30 çıkarılıyor.

IX.İHRACATÇI KURUMLARA TANINAN VERGİ İNDİRİMİ %5’E ÇIKARILIYOR

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesinin 7 numaralı fıkrası ile ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanmakta olup Kanun Teklifinin 10’uncu maddesi ile bu oran %5 olarak yeniden belirlenmektedir.