Gümrük Değeri Üzerinden Hesaplanan KDV’nin İndirimine Son Verildi

I.GİRİŞ

Emtianın yurtdışından ithal edilmesi durumunda yurtiçinde yapılan mal alımından farklı olarak gümrük mevzuatının da gereği ayrıca bazı gider unsurlarının doğması kaçınılmaz hale gelmektedir. Anılan farklı maliyet unsurları genellikle yurtiçi alımları durumunda katlanılan unsurlara ek olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu uygulamaların temel maksadı ithalatta gözetim ve korunma önlemlerini geliştirmeye ve yurtiçi üretimini ve yerli malları korumaya ve teşvik etmeye yöneliktir.

Bu yazımızda ithalatta gözetim ve korunma önlemi uygulamaları kapsamında hesaplanan katma değer vergisinin indirim hakkının kaldırılmasına yönelik Cumhurbaşkanı Kararı değerlendirilmiştir.

II.YASAL MEVZUAT

3065 sayılı Kanunun “Vergi İndirimi” başlıklı 29.maddesine göre;

Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler:

a)Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi,

b) İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi.

3065 sayılı Kanunun (29/1) inci maddesine göre mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den, faaliyetlerine ilişkin olarak, kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi veyahut ithal ettikleri mal ve hizmetler dolayısıyla ödedikleri KDV’yi indirebilirler.

Mükellef, işi ile ilgili olarak satın aldığı veya ithal ettiği mallar veyahut yaptırdığı hizmetler dolayısıyla hesaplanan vergiyi, teslim ettiği mallar veya yaptığı hizmetler dolayısıyla hesaplanan KDV’den indirir ve aradaki farkı vergi dairesine yatırır.

Mükellefin indirim konusu yaptığı vergi ise daha önceki safhalarda vergi dairesine ilgili mükellefler aracılığıyla beyanname vermek suretiyle intikal ettirilmiş olmaktadır.

Örnek:

KDV’ye tabi mal teslimi ve hizmet ifası ile iştigal eden (A) Anonim Şirketi’nin, bir vergilendirme dönemi içindeki, mal ve hizmet alımlarının tutarı 10.000 TL, bu alışları dolayısıyla düzenlenen faturalarda gösterilen KDV ise 1.800 TL’dir.

Söz konusu şirket tarafından aynı vergilendirme döneminde gerçekleştirilen 13.000 TL tutarındaki mal teslimi dolayısıyla düzenlenmiş bulunan faturalarda 2.340 TL tutarında KDV hesaplanmıştır. Bu durumda, 2.340 TL tutarındaki hesaplanan KDV’den, alış faturalarında gösterilen 1.800 TL tutarındaki KDV indirilecek, kalan (2.340 – 1.800) 540 TL tutarındaki vergi ise vergilendirme dönemini takip eden ayın 28.günü akşamına kadar beyan edilecek ve 28.günü akşamına ödenecektir.

Vergi indirimi, vergilendirme dönemleri itibarıyla yapılmaktadır. Mükellefler bir vergilendirme döneminde teslim ettiği mallar dolayısıyla hesaplanan KDV toplamından, sadece o malların alışında hesaplanan vergiyi değil, aynı vergilendirme döneminde satın aldığı diğer mallar dolayısıyla düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi de indirebilirler. Bunun doğal sonucu olarak bir vergilendirme döneminde indirilecek KDV toplamı, mükelleflerin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan KDV toplamından fazla olabilir.

Bu takdirde, aradaki farkın bir sonraki vergilendirme dönemine devredilerek, o döneme ait indirilecek vergi tutarına eklenmesi mümkündür.

Örnek:

(A) Anonim Şirketi’nin bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV 1.000 TL, aynı vergilendirme dönemindeki mal ve hizmet alımları dolayısıyla düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV toplamı 1.500 TL ise, aradaki fark olan (1.500 – 1.000 =) 500 TL tutarındaki indirilemeyen KDV, bir sonraki döneme devrolunacaktır.

Aynı tutarın bir sonraki dönemde “önceki dönemden devreden KDV” olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

II.1.Cumhurbaşkanı Kararı

3065 sayılı KDV Kanunun 36.maddesine göre;

“Cumhurbaşkanı indirim hakkını kısmen veya tamamen kaldırmaya veya yeniden koymaya ve bu şekilde indirim hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirlemeye, süresi içinde iadesi talep edilmeyen ve indirim yoluyla giderilmek üzere sonraki dönemlere devrolunan katma değer vergisinin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak yazılmasına imkân vermeye, iade talebinde bulunulabilecek asgari tutarı belirlemeye”

Yetkili kılınmıştır.

Cumhurbaşkanı, bu yetkisini 24 Kasım 2023 tarihinden geçerle olmak üzere kullanmıştır.

Cumhurbaşkanı yetkisiyle yapılan düzenlemeyle;

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 36.maddesi gereğince “ithalatta gözetim ve korunma önlemi uygulamaları kapsamında hesaplanan katma değer vergisinin indirim hakkının kaldırılmasına”

karar verilmiştir.

II.1.1.Ek Gümrük Değeri Üzerinden Hesaplanan KDV İndirim Konusu Yapılamayacak

Cumhurbaşkanı’nın 23.11.2023 tarih ve 7486 sayılı kararına göre;

1) İthalatta gözetim uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca, gözetim uygulamasına tabi tutulan mallara ilişkin gümrük beyannamelerinde beyan olunan ve tevsik edilemeyen tutarlar ile bu tutarlar nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dâhil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırılmıştır.

2) İthalatta korunma önlemleri uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca korunma önlemi olarak uygulanan gümrük vergisi ve/veya ek mali mükellefiyetler, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi hakkında ilgili mevzuat kapsamında uygulanan dampinge karşı vergi ve telafi edici vergiler ile bu tutarlar nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dâhil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırılmıştır.

III.SONUÇ

Devletler yurtiçi malını ve üretimini desteklemek ve korumak amacıyla ek gümrük tedbirlerini uygulayabilmektedir.

İthal ikame sağlamanın yöntemlerinden olan bu husus, iç üretimi daha güçlü kıldığı iktisadi bir gerçektir.

Ancak bu tedbirlerin uygulanması kapsamında ödenen ek KDV tutarlarının, indirim konusu yapılması uygulamasından çıkarılmasının, 3065 sayılı KDV Kanunun genel ruhuna ve mantığına uygun düşmediği kanaatindeyim.

Kaynak:

– 3065 saylı KDV Kanunu

– 7486 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı

– İlgili İdari Düzenlemeler