Vergi Mevzuatında Pişmanlık Uygulama Esasları

I.GİRİŞ

Vergi mükelleflerinin idari uyuşmazlıklara meydan vermeden veya vergi incelemesi olmadan kendi lehlerine olmak üzere vergi mevzuatımızda bazı müesseseler ihdas edilmiştir.

Bu müesseselerden biri de pişmanlık ve ıslah hükümleri bütünüdür.

Bu yazımızda pişmanlık ve ıslah hükümlerine ilişkin esas ve avantajlar uygulama sonuçlarıyla beraber irdelenmiştir.

II.TANIM

Pişmanlık ve ıslah, beyana dayanan vergiler için geçerli olan bir sistemdir.

Buna göre; vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini, vergi idaresine kendiliğinden haber vermek şartıyla belli belli koşullar çerçevesinde vergi ziyaı cezası kesilmemesini esas alan ve kaçakçılık hükümlerinin geçerli olmadığı bir uygulama müessesidir.

III.PİŞMANLIK MÜESSESİNİN AMACI

Pişmanlık sistemi ile vergi kanunlarına aykırı hareket etmek suretiyle vergi ziyaına sebebiyet veren mükelleflere bir fırsat tanınmak ve belli şartlarla ceza uygulamasından vazgeçilmek suretiyle; mükellefler vergi ziyaına neden olan kanuna aykırı eylemlerini vergi dairesine bildirmeye özendirilerek, vergi kayıp ve kaçağının azaltılması düşünülmüş ve olası uyuşmazlıkların engellenmesi amaçlanmıştır.

IV.PİŞMANLIK HÜKÜMLERİNDEN YARARLANABİLEN KİMSELER

Pişmanlık hükümlerinden;

1. Mükellefler,
2. Vergi sorumluları ve
3. Vergi ziyaı cezasını gerektiren fiillerin işlenişine iştirak eden diğer kişiler

yararlanabilir.

V.PİŞMANLIK ve ISLAH KAPSAMINA GİREN VERGİLER

Pişmanlıktan yararlanabilmek için vergi ziyaına neden olunan fiilin beyana dayanan bir vergiyle ilgili olması şart koşulmuştur.

Buna göre;

• Gelir vergisi,
• Kurumlar vergisi,
• Katma değer vergisi,
• Özel tüketim vergisi,
• Banka ve sigorta muameleleri vergisi,
• Gelir stopaj vergisi,
• Değerli konut vergisi,
• Konaklama vergisi,
• Veraset ve intikal vergisi,
• Beyannameli damga vergisi,

gibi beyana dayanan vergilerde pişmanlık hükümlerinden mükellefler faydalanabilir.

Diğer taraftan; bir vergi beyannamesi ile beyan edilmese de beyana dayanan vergi ve harçlar (tapu harcı gibi) için de pişmanlık hükümlerinden yararlanılması mümkündür.

Ancak emlak vergisi ve beyana dayanmayan vergiler için pişmanlık ve ıslah hükümleri geçerli değildir.

VI.PİŞMANLIK ve ISLAH HÜKÜMLERİNDEN YARARLANMANIN ŞARTLARI

Pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için aşağıdaki şartlar öngörülmüştür:

Vergi ziyaı cezasını gerektiren bir fiil olması ve/veya bu fiile iştirak olması,

Kanuna aykırı davranışın, üçüncü bir şahıs (muhbir) tarafından resmi bir makama ihbar edilmeden önce, mükellef tarafından, kendiliğinden haber verilmiş olması (Dilekçe veya tutanağın resmi kayıtlara geçirilmiş olması şarttır.),

Haber verme dilekçesinin yetkili memurlar tarafından mükellef nezdinde haber verilen olayın ilgili olduğu vergi türüne ilişkin bir vergi incelemesine başlandığı veya olayın ve ilgili olduğu vergi türünün takdir komisyonuna intikal ettirildiği günden evvel (Kaçakçılık suçu teşkil eden fiillerin işlendiğinin tespitinden önce) verilmiş ve resmi kayıtlara geçmiş olması,

Hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin mükellefin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten başlayarak 15 (on beş) gün içinde verilmesi,

Eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının mükellefin bu durumu haber verme tarihinden başlayarak 15 (on beş) gün içinde tamamlanması veya düzeltilmesi,

Mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla (pişmanlık zammı) birlikte haber verme tarihinden başlayarak 15 (on beş) gün içinde ödenmesi,

gerekir.

Belirtilen şartlardan birinin gerçekleşmemesi halinde; mükelleflerin pişmanlık hükümlerinden yararlanması mümkün değildir.

Örnek:

Nisan/2024 dönemi KDV beyannamesinin 28/5/2024 tarihinde verilmemesi ve kanuni süresi geçtikten sonra 15/10/2024 tarihinde pişmanlık talebiyle beyanname verilmiştir.

Bu durumda buna ilişkin 15 günlük ödeme süresi 30/10/2024 tarihinde sona ermektedir.

Bu suretle tahakkuk eden verginin bu tarihe kadar pişmanlık zammı ile birlikte ödenmesi ve pişmanlıkla ilgili diğer şartlara da uyulması halinde, mükellefe vergi ziyaı cezası ve kaçakçılıkla ilgili hükümler uygulanmayacaktır.

Ancak bu mükellefe söz konusu beyannamenin süresinde verilmemesinden dolayı, Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerekir.

VII.VERGİ İNCELEMESİ veya TAKDİRE SEVK İŞLEMİNE İLİŞKİN VERGİ TÜRÜNDEN FARKLI VERGİ TÜRÜ İÇİN PİŞMANLIKTAN YARARLANMA

Mükelleflerin vergiye uyumlarının artırılması amacıyla, 7338 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, 26/10/2021 tarihinden itibaren, devam etmekte olan vergi incelemesinin ilgili olduğu vergi türünden ve takdir komisyonuna sevk edilen olayın ilgili olduğu vergi türünden farklı vergi türü için, pişmanlık ve ıslah hükümlerinin uygulanması mümkün hale getirilmiştir.

Örneğin;

Hakkında Katma Değer Vergisi yönünden vergi incelemesi yapılmakta olan bir mükellef, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesine (MPHB) ilişkin olarak pişmanlıkla beyanname verebilir.

IX.KAÇAKÇILIK SUÇUNU İŞLEYENLERİN PİŞMANLIKLA BEYANNAME VERMESİ

Vergi Usul Kanununun 359.maddesinde belirtilen kaçakçılık suçlarını işleyenler hakkında pişmanlık hükümlerinin uygulanması mümkün bulunmaktadır.

Kaçakçılık suçlarından birini işlemek suretiyle neden oldukları vergi ziyaı için pişmanlık talebiyle beyanname veren ve belirtilen şartları taşıyan mükellefler hakkında bu suçlarından dolayı suç duyurusunda bulunulmayacak ve adlarına vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir.

X.PİŞMANLIK VE ISLAH MÜESSESİ İLE İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR
X.1.Dijital Vergi Dairesi (Hazır Beyan Sistemi) Üzerinden Pişmanlıkla Beyanname Verilmesi

Dijital Vergi Dairesi (Hazır Beyan Sistemi) üzerinden beyanname veren, gelirleri sadece gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri), ücret, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlardan ibaret olan mükelleflerin sistem üzerinden pişmanlıkla beyanname vermesi mümkündür.

X.2.Pişmanlık Zammı Oranı

Pişmanlık zammı, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51.maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında hesaplanır.

20.05.2024 tarihli ve 8484 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, gecikme zammı oranı her ay için ayrı ayrı uygulanmak üzere % 4,5 olarak belirlenmiştir. Buna göre; pişmanlık zammı oranı 21.05.2024 tarihinden itibaren % 4,5 olarak uygulanacaktır.

X.3.Pişmanlık Zammı Tutarının Hesaplanması

Pişmanlık talebiyle verilen beyanname üzerinden tahakkuk ettirilen ve ödeme süresi geçmiş olan vergi için, bu verginin normal vade tarihinden, pişmanlık talebinin kabulü üzerine verilen 15 günlük ödeme süresinin son günü arasında kalan her ay ve kesri için pişmanlık zammı hesaplanır.

Mükellefin tahakkuk fişinde yer alan vade tarihinden önce ödemede bulunması ve erken ödemenin hesaplanan ve tahakkuk ettirilen pişmanlık zammını etkilemesi durumunda fazla hesaplanmış olan pişmanlık zammı düzeltme hükümlerine göre düzeltilir.

Örnek:

Temmuz/2024 dönemi Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin 26/8/2024 tarihinde verilmemesi ve beyannamenin kanuni süresinden sonra elektronik ortamda pişmanlık ve ıslah hükümlerine göre 15/10/2024 tarihinde verilmesi durumunda, bu beyanname sistem tarafından kabul edilir ve tahakkuk fişi düzenlenir.

Düzenlenen tahakkuk fişinde; vergi aslı, ödeme süresi geçmiş vergiler için hesaplanan pişmanlık zammı ve beyannamenin gönderildiği günden (bu tarih hariç) itibaren 15 günlük ödeme müddetinin son günü olan 30/10/2024 vade tarihi olarak yer alır.

Mükellefin, tahakkuk fişinde yer alan bu vade tarihinden önceki bir tarihte, örneğin 24/10/2024 tarihinde ödemede bulunması mümkündür.

Bu durumda fazla tahakkuk ettirilen pişmanlık zammı düzeltme hükümlerine göre düzeltilmesi gerekir.

X.4.Pişmanlık ve Islah Hükümlerine Göre Verilen Beyannamelere Ceza Kesilmesi

Pişmanlık hükümlerinden yararlanan mükelleflere vergi ziyaı cezası kesilmez.

Bunlara kaçakçılık hakkındaki madde hükmü de uygulanmaz.

Ancak pişmanlıkla beyanname verilmesi usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası kesilmesini engellememektedir.

Usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezası, pişmanlıkla verilen beyannamenin elektronik ortamda gönderilmesinin zorunlu olup olmadığına göre kesilir.

Pişmanlık hükümlerine göre gönderilen Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası kesilmesinin gerekmesi durumunda aynı fiillerden dolayı ayrıca usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları kesilmez.

Kanuni süresinde verilen bir beyannameden sonra pişmanlık talebi ile verilen matrah ve/veya vergiyi artırıcı mahiyetteki düzeltme beyannamesine süresinde verilmediği gerekçesiyle usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası kesilmez.

X.4.1.Kanuni Süresi İçinde Verilmeyip Bu Süre Geçtikten Sonra Elden veya Posta Yoluyla Pişmanlık ve Islah Hükümlerine Göre Verilen Beyannamelere Kesilecek Cezalar

Kanuni süresi içinde verilmeyen beyannamenin daha sonra pişmanlık talebiyle verilmesi ve pişmanlık şartlarının yerine getirilmesi halinde pişmanlık talepleri geçerli sayılarak gerekli işlemler yapılır.

Bu çerçevede; kanuni süresi geçtikten sonra pişmanlık talebi ile elden veya posta yoluyla beyanname verilmesi ve pişmanlık şartlarına uyulması halinde;

• Tahakkuk eden vergi için vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir.
• % 4,5 oranında pişmanlık zammı hesaplanacaktır.
• Beyannamenin süresinde verilmemesinden dolayı Vergi Usul Kanununun 352-I-1 inci maddesi uyarınca sadece bir kat birinci derece usulsüzlük cezası kesilecektir.

X.4.2.Kanuni Süresi İçinde Verilmeyip Bu Süre Geçtikten Sonra Elektronik Ortamda Pişmanlık ve Islah Hükümlerine Göre Verilen Beyannamelere Kesilecek Cezalar

Kanuni süresi geçtikten sonra pişmanlık talebi ile elektronik ortamda beyanname verilmesi ve pişmanlık şartlarına uyulması halinde;

• Tahakkuk eden vergi için vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir.
• % 4,5 oranında pişmanlık zammı hesaplanacaktır.
• Beyannamenin süresinde verilmemesinden dolayı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355.maddesi uyarınca işlem yapılacaktır.

Bu kapsamda, beyannamenin kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 30 gün içinde verilmesi halinde 1/10 oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 30 gün içinde verilmesi halinde 1/5 oranında özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Kanunî süresi ve bunu takip eden birinci ve ikinci 30 günlük süreler geçtikten sonra verilmesi halinde ise mükerrer 355.maddede yazılı özel usulsüzlük cezası tam olarak kesilecektir.

X.4.3.Kanuni Süre İçinde Beyannamenin Verilmesinden Sonra Matrah ve/veya Vergiyi Artırıcı Mahiyette Verilen Düzeltme Beyannameleri İçin Kesilecek Cezalar

Elektronik ortamda verme zorunluluğu bulunmayan beyannamenin kanuni süresi içinde elden veya posta yoluyla verilmesinden sonra gerek kendiliğinden gerekse pişmanlık talebiyle verilip pişmanlık hükümlerinin ihlal edildiği elden veya posta yoluyla verilen matrah ve/veya vergiyi artırıcı mahiyetteki düzeltme beyannameleri için usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.

Bu durumda, yalnızca ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı cezası kesilecektir.

Öte yandan, pişmanlık zammı terkin edilerek, bunun yerine tahakkuk eden vergiye ilişkin Vergi Usul Kanununun 112.maddesi hükümleri çerçevesinde gecikme faizi hesaplanması gerekir.

Elektronik ortamda verme zorunluluğu bulunan beyannamenin kanuni süresi içinde elektronik ortamda verilmesinden sonra gerek kendiliğinden gerekse pişmanlık talebiyle verilip pişmanlık hükümlerinin ihlal edildiği elektronik ortamda verilen matrah ve/veya vergiyi artırıcı mahiyetteki düzeltme beyannameleri için özel usulsüzlük cezası kesilmeyecektir. Bu durumda da yalnızca ziyaa uğratılan verginin % 50’si tutarında vergi ziyaı cezası kesilecek; pişmanlık zammı terkin edilerek, bunun yerine tahakkuk eden vergiye ilişkin gecikme faizi hesaplanacaktır.

Elektronik ortamda verilmesi zorunlu olan ve kanunî süresi içerisinde elektronik ortamda verilmiş olan bir beyannameyle ilgili olarak; kanunî süresi geçtikten sonra gerek kendiliğinden gerekse de pişmanlık talepli olarak kâğıt ortamında matrah ve/veya vergiyi artırıcı mahiyette düzeltme beyannamesi verilmesi halinde ise bu mükellefler adına Vergi Usul Kanununun mükerrer 355.maddesinde yazılı özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır.

X.4.4.Kanuni Süresi İçinde Verilmeyip Bu Süre Geçtikten Sonra Elden veya Posta Yoluyla Pişmanlık Talebi Olmaksızın Verilen Beyannamelere Kesilecek Cezalar

Kâğıt ortamında verilmesi gereken ve kanuni süresi içinde verilmeyen beyannamelerin bu süre geçtikten sonra kendiliğinden elden veya posta yoluyla vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verilmesi durumunda, ziyaa uğratılan verginin % 50’si tutarında vergi ziyaı cezası ile birinci derece iki kat usulsüzlük cezası kıyaslanarak tutar itibarıyla ağır olanı kesilecektir.

Verilen beyannamede zarar beyanı veya mahsuplar gibi nedenlerle ödenecek verginin bulunmaması halinde, yalnızca birinci derece iki kat usulsüzlük cezası kesilecektir.

X.4.5.Kanuni Süresi İçinde Verilmeyip Bu Süre Geçtikten Sonra Elektronik Ortamda Pişmanlık Talebi Olmaksızın Verilen Beyannamelere Kesilecek Cezalar

Elektronik ortamda verilmesi gereken ve kanuni süresi içinde verilmeyen beyannamelerin bu süre geçtikten sonra kendiliğinden elektronik ortamda vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verilmesi durumunda, ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı cezasının yanında özel usulsüzlük cezası da ayrıca kesilecektir.

Özel usulsüzlük cezası Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi uyarınca beyannamenin kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 30 gün içinde verilmesi halinde 1/10 oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 30 gün içinde verilmesi halinde 1/5 oranında kesilecektir. Kanunî süresi ve bunu takip eden birinci ve ikinci 30 günlük süreler geçtikten sonra verilmesi halinde ise mükerrer 355 inci maddede yazılı özel usulsüzlük cezası tam olarak kesilecektir.

X.5.Pişmanlık Kapsamında Kısmi Ödeme Yapılması

Vergi ve pişmanlık zammı ile ilgili olarak yapılan kısmi ödemeler kabul edilmez.

Buna göre; mükellefin kendisine verilen 15 günlük süre içinde vergi aslı ve pişmanlık zammının tamamını ödememesi halinde pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş sayılır.

X.6.Pişmanlıkla Ödenmesi Gereken Vergi Aslı ve Pişmanlık Zammının Tecil Edilmesi

Ödenmesi gereken vergi aslı ve pişmanlık zammının tecil edilmesine imkânı bulunmamaktadır.

Ancak vergi aslının vadesi daha sonra gelecek taksitleri varsa bu taksitler için 6183 sayılı Kanuna göre tecil uygulaması yapılması mümkündür.

X.7.Pişmanlık Talebiyle Verilen Beyannamelerde Matrah veya Ödenecek Vergi Olmaması Durumunda Pişmanlık Talebi Kabulü

Pişmanlık talebiyle verilen beyannamelerde zarar beyanı veya mahsuplar gibi nedenlerle ödenecek verginin bulunmaması veya matraha ilişkin bilgilerin olmaması halinde pişmanlık talebi vergi dairesince kabul edilmez.

Bununla birlikte, verginin haksız yere iadesine sebebiyet verilmesi nedeniyle vergi ziyaına neden olunması durumunda pişmanlıktan yararlanılması mümkündür.

Pişmanlık talebinde bulunabilmek için vergi ziyaının meydana gelmiş olması ve buna bağlı olarak vergi ziyaı cezasının kesilecek olması esastır. Aksi takdir pişmanlık beyannamesi kabul edilmez.

X.7.1.Pişmanlık Talebi Kabul Edilmeyen Beyannamelere Kesilecek Cezalar

Kanuni süresi içinde verilmeyip daha sonra pişmanlık talebiyle verilen beyannamelerde zarar beyanı veya mahsuplar gibi nedenlerle ödenecek verginin bulunmaması halinde, pişmanlık talebi kabul edilmeyecek ve bu beyannameler için;

• Elden veya posta yoluyla verilmesi durumunda yalnızca birinci derece iki kat usulsüzlük cezası,
• Elektronik ortamda gönderilmek zorunda olunan beyannamelerde ise yalnızca özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Özel usulsüzlük cezası Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi uyarınca beyannamenin kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 30 gün içinde verilmesi halinde 1/10 oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 30 gün içinde verilmesi halinde 1/5 oranında kesilecektir. Kanunî süresi ve bunu takip eden birinci ve ikinci 30 günlük süreler geçtikten sonra verilmesi halinde ise mükerrer 355 inci maddede yazılı özel usulsüzlük cezası tam olarak kesilecektir.

X.8.Kanuni Süresi İçerisinde Verilen Bir Beyannameye İlişkin Olarak Kanuni Süresinden Sonra Pişmanlıkla Verilen Beyannameler Vergiye Uyumlu Mükelleflerin Vergi İndiriminden Yararlanmasına Etkisi

Vergiye uyumlu mükelleflerin % 5 vergi indiriminden yararlanabilmesi için; indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ilişkin olarak yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerini kanuni süresi içerisinde vermiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerini de indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödemiş olmaları gerekmektedir.

Kanuni süresi içerisinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak, kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler vergi indiriminden yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir.

Ancak, indirimden yararlanılabilmesi için bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödenmiş olması gerekmektedir.

Örnek:

Mükellef A,18.05.2024 tarihinde Mart 2024 dönemine ait MPHB’ye ilişkin olarak pişmanlıkla beyanname vermiş ve bu beyanname üzerine tahakkuk eden vergileri de ödemiştir.

İndirimden yararlanılmak istenen 2024 yılı gelir vergisi beyannamesinin verildiği tarih itibarıyla Kanunda belirtilen diğer şartların da sağlanması koşuluyla, Mart/2024 dönemine ait MPHB’ye ilişkin pişmanlıkla beyanname verilmiş olması, vergi indiriminden yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir.

X.9.Kanuni Süresinde Verilen Bir Beyannameye İlişkin Olarak Kanuni Süresinden Sonra Pişmanlıkla Verilen Beyannameler Vergiye Uyumlu Mükelleflerin Borçlarının Te’cili

Devlete ait olup Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen ve Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergi, resim, harç ve cezalar ile bu alacaklara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammının vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veyahut haczolunmuş malların paraya çevrilmesi amme borçlusunu çok zor duruma düşürecekse, borçlu tarafından yazı ile istenmiş olmak ve kanundaki şartları taşımak koşuluyla vadesi bir yılı geçmemiş alacaklar, Hazine ve Maliye Bakanlığınca 36 ayı geçmemek üzere faiz ve teminat alınarak tecil edilebilmektedir.

Bu uygulamadan yararlanabilmesi için borçlunun; diğer şartların yanı sıra başvuru tarihinden geriye doğru 3 yıla ait vergi beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş olması şartını da yerine getirmiş olması gerekmektedir.

Buna göre;

Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.

X.10.Pişmanlık ve Islah Hükümleri Uyarınca Mesken Kira Gelirleri İstisnasından Yararlanması

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılında elde edilen hasılatın belli bir kısmı, gelir vergisinden istisna tutulmuştur.

Bu kapsamda söz konusu istisnanın uygulanması belli şartlara bağlanmıştır.

Bu çerçevede, istisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi durumunda GMSİ mükelleflerinin bu istisnadan yararlanması mümkün değildir.

Gelir İdaresince bu hususta irade beyanında bulunulmuştur.

Buna göre;

Mükelleflerin, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri veya süresinde verdikleri beyannamede yer almayan mesken (konut) kira gelirlerini, pişmanlık ve ıslah hükümlerinden yararlanarak beyan etmeleri mümkündür. Kira gelirini pişmanlık yoluyla beyan eden mükellefler mesken istisnasından yararlanabileceklerdir.

Bunlara vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir. Bu mükellefler hakkında sadece pişmanlık zammı uygulanacaktır.

X.11.Kanuni Süresinden Sonra Pişmanlık Talepli Olarak Verilen Beyannamelerin Ödeme Süreleri Mali Tatil Kapsamında mı?

Kanuni süresinden sonra kendiliğinden veya pişmanlık talepli olarak verilen beyannamelerin ödeme süreleri mali tatil kapsamına dâhildir.

X.12.Pişmanlık Talepli Olarak Kabul Edilen Ancak Şartların İhlali Nedeniyle Kanuni Süresinden Sonra Verilen Beyanname Olarak İşleme Tabi Tutulan Beyannamelere İlişkin Kesilen Vergi Ziyaı Cezalarının Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Konusu Yapılması

Mükellefler adına, ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergilere ilişkin vergi ziyaı cezaları ile 01.01.2024’den itibaren 23.000 Türk lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının (359.maddede yazılı fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde kesilen ceza ile bu fiillere iştirak edenlere kesilen ceza ve 370 inci maddenin (b) fıkrası kapsamında kendilerine ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilen mükelleflere anılan maddeye göre kesilen ceza hariç) uzlaşma konusu yapılması mümkündür.

Mükellefler tarafından yasal süresinden sonra verilen beyannameler ile Vergi Usul Kanununun 371.maddesine göre pişmanlık talepli olarak kabul edilen ancak şartların ihlali nedeniyle kanuni süresinden sonra verilen beyanname olarak işleme tabi tutulan beyannameler üzerinden tahakkuk fişi ile tahakkuk ettirilen vergilere ilişkin kesilen vergi ziyaı cezalarının tarhiyat sonrası uzlaşma konusu yapılması mümkündür.

X.13.Mükellef ile İdare Arasında İmzalanan Peşin Fiyatlandırma Anlaşmasının Geçmiş Vergilendirme Dönemlerini Kapsamına Aldığı Durumlarda Pişmanlık ve Islah Hükümlerinden Yararlanılması

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 13/5 maddesi ile mükelleflere ilişkili kişiler ile gerçekleştirdikleri mal veya hizmet alım ya da satım işlemlerinde uygulayacakları fiyat veya bedelin tespitine ilişkin yöntemleri Hazine ve Maliye Bakanlığı ile anlaşarak belirleme imkânı getirilmiştir.

Uygulayacağı yöntem konusunda tereddüdü bulunan mükelleflerin gerekli bilgi ve belgelerle birlikte Gelir İdaresi Başkanlığına (İdare) başvurarak belli bir dönem için yöntem tespiti talebinde bulunabilmeleri mümkündür.

Bu çerçevede, ilişkili kişiler ile yapılan mal veya hizmet alım ya da satım işlemlerine ilişkin transfer fiyatının tespit edilmesinde belli bir dönem için uygulanacak yöntem, mükellefin talebi üzerine İdare ile anlaşılarak belirlenebilecek olup bu anlaşma peşin fiyatlandırma anlaşması olarak adlandırılmıştır.

Vergi Usul Kanununun pişmanlık ve ıslah hükümlerinin uygulanmasının mümkün olması ve anlaşma koşullarının zamanaşımına uğramamış geçmiş vergilendirme dönemlerinde de geçerli olması halinde, mükellef ve İdare belirlenen yöntemin söz konusu dönemlere de tatbik edilmesini, bu dönemleri anlaşma kapsamına almak suretiyle sağlayabilir.

Geçmiş vergilendirme dönemlerinin anlaşma kapsamına alındığı durumlarda imzalanan anlaşma, Vergi Usul Kanununun pişmanlık ve ıslah hükümlerinde yer alan haber verme dilekçesi yerine geçer. Söz konusu dönemlere ilişkin beyan ve ödeme işlemleri buna göre tekemmül ettirilir.

Bir başka ifadeyle, anlaşmanın imzalandığı tarihten başlayarak 15 gün içinde beyan ve ödeme işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir.

Anlaşmanın geçmiş vergilendirme dönemlerine uygulanması sebebiyle daha önceden ödenen vergiler ret ve iade edilmez.

XI.İZAHA DAVET EDİLEN MÜKELLEFLERİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİNDEN YARARLANMASI

Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükelleflerin davet konusu tespitle sınırlı olarak, 213 sayılı VUK’nun 371.maddesi gereğince pişmanlık hükümlerinden yararlanması mümkün değildir.

Ayrıca, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair kendisine ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilen mükellefler de tespitle sınırlı olarak pişmanlık hükümlerinden yararlanamayacaktır.

XI.1.Olumsuzluğun Giderilmesi ve İşlemlerin Gerçekliğini İspat İçin Davet Edilen Mükellefler Pişmanlık Hükümlerinden Yararlanması

KDV uygulamasında, haklarında sahte belge veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanılmasına yönelik olumsuz tespit bulunan mükelleflerin olumsuzluğun giderilmesi daveti üzerine bu alımlara ilişkin tutarları indirim hesaplarından çıkararak düzeltmesine ilişkin olarak Vergi Usul Kanununun pişmanlık hükümlerinden yararlanması mümkün bulunmamaktadır.

XII.PİŞMANLIK ŞARTLARININ İHLALİNİN SONUÇLARI

Verilen 15 günlük süre içinde vergi aslı ve pişmanlık zammının tamamı ödenmez ise pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş sayılır. Bu durumda bu mükelleflerin verdiği beyannameler kanuni süresinden sonra verilen beyanname olarak kabul edilir.

Pişmanlık şartlarının ihlali halinde; pişmanlık zammı terkin edilir, bunun yerine gecikme faizi tahakkuk ettirilir ve tahakkuk fişindeki vade 15 günden 1 aya tamamlanır.

Kanuni süresi içinde verilmeyip daha sonra pişmanlık talebiyle elden veya posta yoluyla verilen (elektronik ortamda verme zorunluluğu bulunmayan) beyannamedeki talebin kabul edilmesinden sonra pişmanlık şartlarının ihlal edilmesi halinde ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı cezası, birinci derece iki kat usulsüzlük cezası ile mukayese edilecek ve miktar itibarıyla ağır olanı kesilecektir.

Kanuni süresi içinde verilmeyip daha sonra pişmanlık talebiyle elektronik ortamda verilen beyanname ile ilgili olarak özel usulsüzlük cezası kesilecek ancak vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir. Ancak pişmanlık şartlarının ihlal edilmesi halinde ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı cezası kesilecektir.

Kaynak:

– 213 sayılı Vergi Usul Kanunu

– 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu

– 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

– 6183 sayılı Amme Alacakları tahsil Usulü Hakkında Kanun

– İlgili idari Düzenlemeler