Yabancı Sermayeli Şirketlerde Sermaye Artırımı ve Yurtdışından Sermaye Ödemesi Yapılması

I.GİRİŞ

Yurtdışından Türkiye’ye şirket sermayesi sebebiyle para hareketleri yurtiçi bankadan yurtiçi bankaya olabildiği gibi yurtdışı bankadan yurtiçi bankaya da olabilmektedir.

Bu tür işlemlere ilişkin usul ve esaslar Merkez Bankası tarafından belirlenmiştir. Dolayısıyla yapılacak para transferlerinin söz konusu esaslara uygun yapılması gerekmektedir.

Yabancı yatırımcıların Türkiye’de;

• Yeni şirket kurmak,
• Şube açmak,
• Mevcut bir şirkete doğrudan veya dolaylı iştirak etmek,
• Sermaye artışında bulunmak ya da
• Ortaklık payını devralmak

suretiyle yatırım yapmaları 5/6/2003 tarihli ve 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu, uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe serbesttir.

II. ŞİRKETE KURUCU OLARAK İŞTİRAK EDİLMESİNDE SERMAYE PAYININ ÖDENMESİ

Şirkete kurucu ortak olarak iştirak edilmesi sırasında sermaye pay bedeline ilişkin ödeme yükümlülüğünün gerçekleştirilmesinde yapılması gereken işlemler açık bir şekilde kararlaştırılmıştır.

Gerek anonim şirket ve gerekse limited şirket kuruluşunda, kuruluş yazılı bir sözleşme ile yapılır.

Anonim şirketlerde kurucuların imzaları noterce onaylanır veya esas sözleşme ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalanır.

Limited şirketlerde ise şirket sözleşmesi ticaret sicili müdürlüğünde yetkilendirilmiş personelin huzurunda imzalanır.

a) Anonim şirket kuruluşunda nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az yüzde yirmi beşi tescilden önce, Türkiye’de yerleşik bir bankada, kurulmakta olan şirket adına açılacak özel bir hesaba, sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılması zorunludurr.

Yatırılan tutarın payların itibari değerlerinin yüzde yirmi beşinden fazla olması durumunda da tutarların tümünün sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılması zorunludur.

b) Taahhüt edilen payların, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda veya esas sözleşmede öngörülmüş bulunan ve bu Kanunda yazılı olandan daha yüksek tutarların ödendiğini gösteren bankadan alınacak bir yazı, mevzuatın öngördüğü diğer belgelerle birlikte ticaret sicili müdürlüğüne ibraz edilir ve şirket kuruluşu tescil ettirilir.

c) Şirketin tüzel kişilik kazandığını bildiren ticaret sicili müdürlüğünden alınacak bir yazı bankaya sunulur ve söz konusu tutarlar banka tarafından sadece şirkete ödenir.

II.1. Şirket Kuruluşunun Gerçekleşmemesi Halinde Ortağa Ödeme Yapılması

Kurucu ortakların imzalarının noterce onaylandığı veya sözleşmenin ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalandığı tarihten itibaren, üç ay içinde kuruluşa ilişkin tescil işleminin yapılmaması durumunda;

“bu hususu doğrulayan ticaret sicili müdürlüğünden alınacak bir yazının bankaya sunulması”

üzerine, söz konusu bedeller banka tarafından sahiplerine geri verilir.

Yabancı ortağa geri verilecek bloke hesaptaki tutarlar kredi olarak değerlendirilmeyecektir.

II.2. Yabancı Ortağın Sermaye Taahhüdünü Ödemesinde Süre

Nakden taahhüt edilen payların itibari değerinin tescilden önce şirketin banka hesabına yatırılmayan kısmı,

“şirketin tescilini izleyen yirmi dört ay içinde”

Bu bölümde belirtilen işlem sürecine tabi olmaksızın ödenir. Bu tutar bankaya yatırıldığı andan itibaren şirket tarafından serbestçe kullanılabilir.

III. SERMAYE ARTIRIMINDA PAY BEDELLERİNİN ÖDENMESİ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 459 ve 460.maddelerine göre yabancı ortaklı şirketin sermaye artırımı bedellerinin ödenmesinde makalemizin II no’lu bölüm başlığında açıklanan hüküm ve esaslar doğrultusunda işlem yapılır.

Mevcut ortakların yeni pay alma hakkını (rüçhan hakkı) kullanması veya mevcut ortaklar dışındaki gerçek veya tüzel kişilerin şirkete iştirak etmesi yoluyla sermaye artırımında bulunulabilir.

III.1. Halka Açık Olmayan Şirketlerde sermaye Artırımı

Halka açık olmayan şirketlerin sermaye artırımında kuruluş aşamasında olduğu gibi

“sermaye artırımına katılım sağlayan gerçek veya tüzel kişilerce anonim şirketlerde nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az yüzde yirmi beşinin”

tescilden önce şirket adına açılmış olan banka hesabına, sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılması gerekir.

Yatırılan tutarın payların itibari değerlerinin yüzde yirmi beşinden fazla olması durumunda da tutarların tümünün sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılması zorunludur.

Söz konusu tutarların ödendiğini gösteren bankadan alınacak bir yazı, mevzuatın öngördüğü diğer belgelerle birlikte ticaret sicili müdürlüğüne ibraz edilerek sermaye artırımı tescil ettirilir.

Sermaye artırımının tescil edildiğini bildiren ticaret sicili müdürlüğünden alınacak yazının bankaya sunulması üzerine;

“söz konusu tutarlar banka tarafından sadece şirkete”

ödenir.

III.1.a. Sermaye Artırımının Tescil Edilmemesi

Genel kurulun sermaye artırımı kararından veya kayıtlı sermaye sistemini benimseyen şirketlerde yönetim kurulunun sermaye artırımı kararından itibaren

“üç ay içinde sermaye artırımına ilişkin tescil işleminin yapılmaması durumunda”

bu hususu doğrulayan ticaret sicili müdürlüğünden alınacak yazının bankaya sunulması üzerine, söz konusu bedeller

“banka tarafından sahiplerine”

geri verilir.

Yurt dışından bankalar aracılığıyla halka açık olmayan şirketlerce sermaye artırım beyanıyla getirilen dövizin sermayeye eklenmesi ve sermaye artırımının belgelenmesi işleminin

“en geç üç ay içinde”

gerçekleştirilmesi gerekir.

Bu süre zarfında getirilen dövizin sermayeye eklenmemesi ve sermaye artırımının belgelendirilmemesi halinde gelen döviz banka tarafından sahiplerine iade edilir.

Şirket tarafından söz konusu dövizin kredi olarak kullanılmak istenmesi halinde bu maddenin onuncu fıkrası uyarınca işlem tesis edilir.