ÖTV Matrah Değişikliği ile Araç Fiyatları

ÖZ

Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan mallara ilişkin ÖTV uygulaması, (II) sayılı listedeki mallar için belirlenen vergi oranları ve oranlara esas özel tüketim vergisi matrahlarının alt ve üst sınırları ile birlikte önem arz etmektedir. Makalemizde Cumhurbaşkanı’nın 24.11.2022 tarih ve 32023 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6417 sayılı kararıyla oluşan ÖTV ve KDV tutar değişimleri ve bu değişimlerin tüketiciler açısından taşıtların fiyatlarında oluşturduğu düşüşe değineceğiz.

Anahtar Kelimeler: (II) Sayılı Liste, ÖTV Matrahı, Kayıt ve Tescile Tabi Mallar, Cumhurbaşkanı Kararı

I.KAYIT VE TESCİLE TABİ OLAN MALLARIN İLK İKTİSABINDA VERGİNİN KAPSAMI ve MATRAHI

4760 sayılı ÖTV kanunu’nun 1. Maddesinin birinci fıkrasının “b” bendine göre (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olanların ilk iktisabı, bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tâbidir. 4760 sayılı ÖTV Kanunu’nun 11/3. Maddesine göre  (II), (III) [(B) cetvelindekiler hariç] ve (IV) sayılı listelerdeki mallar için verginin matrahı; bunların teslimi, ilk iktisabı ve ithalinde, hesaplanacak özel tüketim vergisi hariç, katma değer vergisi matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül eder.

Özel tüketim vergisi, ÖTV Kanununa ekli listelerde yazılı malların karşılarında gösterilen tutar ve/veya oranlarda alınır. Kanunun 12/2-c maddesine göre cumhurbaşkanı (II) sayılı listedeki mallar için belirlenen oranları ve oranlara esas özel tüketim vergisi matrahlarının alt ve üst sınırlarını üç katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, bu sınırlar içinde kalmak şartıyla 87.03 G.T.İ.P. numarasında yer alan mallar için farklı matrah grupları oluşturmaya, malların matrah grupları, motor gücü, cinsi, sınıfı, üst yapı gövde tanımı, emisyon türü ve değeri, istiap haddi ile yolcu ve yük taşıma kapasitesi itibarıyla farklı oranlar belirlemeye; uygulanmakta olan oranları EURO normlarını sağlayan katalitik konvertör sistemi ile teçhiz edilmiş taşıtlarda yarısına kadar indirmeye, kanunî oranına kadar çıkarmaya yetkilidir.

(II) sayılı listedeki mallar için 24.11.2022 tarihinden önce 2022 yılı içerisinde 13.01.2022 tarihinde özel tüketim vergisi oranlarına esas özel tüketim vergisi matrahlarında ve 05.07.2022 tarihinde sadece elektrik motorlu olan araçlar için ötv oranlarında değişiklik yapılmıştı. 24.11.2022 tarihinden önce bu değişikliğin yapıldığı mallardaki ÖTV oranları ve bu oranlara esas matrah tutarları aşağıdaki gibiydi:

Cumhurbaşkanı’nın 24.11.2022 tarih ve 32023 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6417 sayılı kararıyla 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı  listedeki  57.03  G.T.İ.P.  numaralı  mallardan  “-  Diğerleri”  satırı  altında  yer  alan  bazı malların özel tüketim vergisi oranlarına esas özel tüketim  vergisi matrahları aşağıdaki şekilde yeniden tespit edilmiştir:

Yukarıda bahsettiğimiz üzere bahsi geçen kayıt ve tescile tabi araçlar için ÖTV matrahı; bunların teslimi, ilk iktisabı ve ithalinde, hesaplanacak özel tüketim vergisi hariç, katma değer vergisi matrahını oluşturan unsurların toplamıdır.  ÖTV matrahına esas alınan KDV matrahının tespitinde, Katma Değer Vergisi Kanununun 20 ila 27’nci maddeleri ile bu maddelere ilişkin Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde yapılan açıklamalar dikkate alınır. Katma Değer Vergisi Kanununun 20’nci maddesine göre, teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olup; bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade etmektedir. Bu Kanunun 23’üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre ise gümrük depolarında ve müzayede mahallerinde yapılan satışlarda matrah kesin satış bedelidir.

Dolayısıyla, (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi taşıtların yurtiçinden ilk iktisabında ÖTV matrahı, işlemin karşılığını teşkil eden bedel olup, teslim edilen taşıt karşılığında her ne nam adı altında olursa olsun müşteriden alınan bedeller, teslim edilen taşıtın ÖTV matrahına dâhildir. KDV kanununun 21 ve 24 maddeleri gereği ÖTV, KDV matrahına dahildir. Bu durumda 24.11.2022 tarihindeki cumhurbaşkanı kararıyla ilk iktisap kapsamında edinilecek yukarıdaki gruplar içerisinde yer alan araçların KDV ve ÖTV tutarlarındaki azalışlar nedeniyle tüketiciler açısından fiyatlarında bir düşme meydana gelecektir. Örneklerle konuyu sadeleştirmeye çalışacağız.

ÖRNEK 1:

X marka 1400 cm3 motor hacmine sahip binek aracın KDV ve ÖTV hariç bedeli 23.11.2022 tarihi itibariyle 180.000,00 TL’dir.

Bu araç için ÖTV oranı %70’tir ve tutar olarak 180.000*0,70=126.000,00 TL’dir. ÖTV ile birlikte aracın değeri 306.000,00 TL olmuştur. Bu değer üzerinden %18 oranında KDV hesaplanacak olup aracın tüketici açısından satış değerine ulaşılacaktır. 306.000*0,18=55.080,00 TL KDV tutarı ile birlikte böylece söz konusu aracın satış bedeli 361.080,00 TL olacaktır.

Aynı araç için 24.11.2022 tarihi itibariyle ÖTV oranı % 45 ve tutarı 180.000*0,45=81.000,00 TL; KDV ise 261.000*0,18=46.980,00 TL olacak ve tüketici bu araca 307.980,00 TL karşılığında sahip olabilecektir.

Böylece bu araç için 24.11.2022 tarihinde yapılan değişiklik ile 361.080,00 – 307.980,00=53.100,00 TL fiyat düşüşü sağlanacaktır.

ÖTV oranlarına esas matrah tutarları açısından 24.11.2022 tarihi ve öncesindeki matrah tutarlarına dikkat ettiğimizde kuşkusuz en büyük değişiklik elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 kw’i geçip motor silindir hacmi 1800 cm3’ü geçmeyenler için yapılmıştır. Bu araçlar biri benzinli diğeri elektrikli olmak üzere iki motora sahip hibrit olarak bilinen araçlardır. Örnek ile açıklarsak değişikliğin fiyata olan etkisini daha net görebiliriz.

ÖRNEK 2:

X marka 1798 cm3 motor hacmine sahip elektrik motor gücü 53 kw binek aracın KDV ve ÖTV hariç bedeli 23.11.2022 tarihi itibariyle 228.000,00 TL’dir. Bu araç için ÖTV oranı %80’tir ve tutar olarak 228.000*0,80=182.400,00 TL’dir. ÖTV ile birlikte aracın değeri 410.400,00 TL olmuştur. Bu değer üzerinden %18 oranında KDV hesaplanacak olup aracın tüketici açısından satış değerine ulaşılacaktır. 410.400*0,18=73.872,00 TL KDV tutarı ile birlikte böylece söz konusu aracın satış bedeli 484.272,00 TL olacaktır. Aynı araç için 24.11.2022 tarihi itibariyle ÖTV oranı %45 ve tutarı 228.000*0,45=102.600,00 TL; KDV ise 330.600*0,18=59.508,00 TL olacak ve tüketici bu araca 390.108,00,00 TL karşılığında sahip olabilecektir. Böylece bu araç için 24.11.2022 tarihinde yapılan değişiklik ile 484.272,00 – 390.108,00,00,00=94.164,00 TL fiyat düşüşü sağlanacaktır.

II.SONUÇ

Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda yer alan (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallar için nisbi oranlı vergilendirme yolunun seçilmesi ve bu oranların alt ve üst limitli matrahlara göre değişmesi bu alt ve üst limitleri çok önemli kılmıştır.

Cumhurbaşkanı’nın 24.11.2022 tarih ve 32023 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6417 sayılı kararıyla kararda yer alan taşıt grupları için ÖTV ve dolayısıyla KDV matrah ve vergi tutarlarının değişimi ile araç fiyatlarında değişimler yaşanmıştır ve yaşanacaktır. Değişimin büyüklüğünü matrahların yeni alt ve üst limitleri belirleyecektir.

 KAYNAKÇA

T.C. Yasalar (06.06.2002). 4760 Özel Tüketim Vergisi Kanunu. Ankara: R.G. (24783 sayılı)

18.04.2015 tarih ve 29330 sayılı ÖTV (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği

24.11.2022 tarih ve 32023 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6417 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı

(https://www.gib.gov.tr/fileadmin/mevzuatek/otv_oranlari_tum/05072022_II_sayili_liste.pdf, 24.11.2022’de erişildi.)

(https://www.gib.gov.tr/fileadmin/mevzuatek/otv_oranlari_tum/13012022_II_sayili_liste.pdf, 24.11.2022’de erişildi.)