Vergide Ödeme Süresi Nedir? Vergi Ne Zaman Ödenir?
I. GİRİŞ
Anayasa’nın 73.maddesine göre herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Yasa koyucu, vergi ödeme yükümlüğünün yerine getirilmesini her vergi türünün ilgili olduğu kanununda belirlemiştir.
Vergi mevzuatında vergi ödemesi 213 sayılı Kanunun “Tahsil” başlık 23.maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre; verginin tahsili, kanuna uygun surette ödenmesidir. Aynı Kanunun 111.maddesine göre vergi, kanunlarında gösterilen süreler içinde ödenir.
Bazı vergi türlerinde taksit şeklinde ödeme (GV’nde olduğu gibi) öngörülmüş iken bazı vergi türlerinde tek ödemede (KDV ve KV’nde olduğu gibi) bulunulması kararlaştırılmıştır.
Türk vergi sisteminde öne çıkan başlıca vergilerde ödeme süreleri devam eden başlıklarda açıklanmıştır.
II. KURUMLAR VERGİSİNDE ÖDEME SÜRESİ
II.1. Tam Mükelleflerde Ödeme Süresi
1) 5520 sayılı KV Kanunun 21.maddesine göre Kurumlar vergisi, beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar ödenir.
2) Aynı kanunun aynı maddesinin 2.bendine göre;
Tasfiye ve birleşme halinde, tasfiye edilen veya birleşen kurumlar adına tasfiye veya birleşme kârı üzerinden tarh olunan vergiler, tasfiye veya birleşme nedeniyle infisah eden kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresi içinde ödenir. Tasfiye edilen veya birleşen kurumların bu Kanuna göre tahakkuk etmiş olup, henüz vadeleri gelmemiş bulunan vergileri de aynı süre içinde ödenir.
3) Kanunun 20.maddesinin birinci ve ikinci fıkralarına göre gerçekleştirilen devir ve bölünmelerde münfesih kurum adına tahakkuk eden vergilerden;
a) Bu fıkraların (a) bentlerinin (1) numaralı alt bentlerine göre münfesih veya bölünen kurum adına tahakkuk edenler, devralan veya birleşilen kurumun devir veya bölünmenin gerçekleştiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar,
b) Diğer hallerde ise beyanname verme süresi içerisinde,
devralan veya birleşilen kurumlarca ödenir.
4) Muhtasar beyanname ile bildirilen vergiler, beyannamenin verildiği ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar ödenir.
II.2. Dar Mükelleflerde Ödeme Süresi
Dar mükellefiyette kurumlar vergisi;
a) Yıllık beyanname ile bildirilenlerde beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar,
b) Muhtasar beyanname ile bildirilenlerde beyannamenin verildiği ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar,
c) Özel beyannameyle bildirilenler ile tarhiyatın muhatabının Türkiye’yi terk etmesi veya tasfiye ve birleşme hallerinde verilecek beyannamelerde ise beyanname verme süresi içinde,
ödenir.
III. GELİR VERGİSİNDE ÖDEME SÜRESİ
III.1. Yıllık Beyana Tabi Gelirler Üzerinden Tahakkuk Eden Vergilerde Ödeme
193 sayılı GVK’nun 117.maddesine göre Yıllık beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi, Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.
III.2. Vergi Tevkifatında Ödeme
GV Kanunun 119.maddesine göre aynı Kanunun 94.madde gereğince yapılan stopaj gelir vergisi tevkifatı, vergi kesenler tarafından beyanname verecekleri ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar bağlı bulundukları vergi dairesine yatırılır.
III.3. Münferit Beyanname İle Bildirilen Kazançların Vergisi
Gelir Vergisi Kanunun 120.maddesine göre; münferit beyanname ile bildirilen kazançların vergisi, beyanname verme süresi içinde vergi dairesine ödenir.
III.4. Geçici Vergide Ödeme Zamanı
193 sayılı GVK’nun mükerrer 120.maddesine göre; Hesaplanan geçici vergi, üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın ondördüncü günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine beyan edilir ve onyedinci günü akşamına kadar ödenir.
IV. KDV’de ÖDEME SÜRESİ
3065 sayılı KDV Kanunun 46.maddesine göre;
1) Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi kesmekle sorumlu tutulanlar, bir vergilendirme dönemine ait katma değer vergilerini beyanname verecekleri ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar ödemeye mecburdurlar.[1]
2) İthalde alınan katma değer vergisi, gümrük vergisi ile birlikte ve aynı zamanda ödenir.
3) Gümrük vergisine tabi olmayan ithalata ve ikametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi yurt dışında bulunanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait Katma Değer Vergisi, bu işlemlere ait özel beyannamelerin verilme süresi içinde ödenir.
4) Beyanname vermek mecburiyetinde olmayan mükelleflerin katma değer vergisi tarh süresi içinde ödenir.
V. ÖTV’DE ÖDEME SÜRESİ
4760 sayılı ÖTV Kanunun 14.maddesine göre;
1) Özel tüketim vergisi, beyanname verme süresi içinde ödenir. Vergilendirme dönemi; bu Kanuna ekli (I) sayılı listedeki mallar için her ayın ilk onbeş günlük birinci ve kalan günlerinden oluşan ikinci dönem, (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olmayanların tesliminde, faaliyette bulunulan takvim yılının birer aylık dönemleridir. Beyanname, (I) sayılı listedeki mallar için vergilendirme dönemini izleyen onuncu günü, diğer mallar için vergilendirme dönemini izleyen ayın onbeşinci günü akşamına kadar mükellefin katma değer vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine verilir.
2) (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tâbi mallara ait özel tüketim vergisi beyannamesi, ilk iktisap ile ilgili işlemlerin tamamlanmasından önce bu işlemlerin yapıldığı yer vergi dairesine verilir ve vergi aynı günde ödenir.
3) İthalatta alınan vergi, ilgili gümrük idaresince hesaplanır ve gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyanname veya diğer belgeler üzerine imza alınmak suretiyle mükellefe, kanunî temsilcisine veya gümrük müşavirine tebliğ edilir. Bu tebliğ üzerine ortaya çıkacak ihtilaflar için ithalat vergilerinin tâbi olduğu usul ve esaslar uygulanır. Bu vergi, ithalat vergileri ile aynı zamanda ödenir. İthalat vergilerine tâbi olmayan mallara ait vergi, gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyannamenin veya diğer belgelerin tescili tarihinde, bu tarihteki oran veya tutarlar üzerinden hesaplanarak tahsil edilir.
