Genel Tebliğ Doğrultusunda Örneklerle Kambiyo Karı İstisnası
I. GİRİŞ
2021 yılında emtia fiyatlarının döviz bazlı artmasının yanı sıra yılın son dönemlerinde yaşanan döviz kuru artışı şirketleri zor durumda bırakmış ve maliyetlerinin beklediklerinden daha fazla yükselmesini netice vermiştir.
7352 sayılı Yasa ile Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici madde hükmü ile kur kaynaklı kambiyo karı, belirlenen şartlar dâhilinde kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
II. İLGİLİ MEVZUAT
II.1. Kambiyo Karlarının Durumu
Dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplar ile ilgili olarak;
- Kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını,
- Dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri ve
- Bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı, bu kapsamda açılan en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri
durumunda aşağıda belirtilen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır:
a) Bu fıkra kapsamındaki yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 1/10/2021 ila 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,
b) 2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar
- Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile
- Söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar.
Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını
“2022 yılı sonuna kadar”
Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri halinde;
- Bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının,
- Geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar
kurumlar vergisinden müstesna edilmiştir.
II.2. Altın Kaynaklı Kazançların Durumu
Kurumların
- 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile
- Bu tarihten sonra açılacak
İşlenmiş ve hurda altın karşılığı “altın hesabı” bakiyelerini;
2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında
- Dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve
- Bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri
durumunda Türk lirasına çevrildiği tarihte oluşan kazançlar ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.
II.3. İstisna Kapsamındaki Kazançlara Ait Giderlerin Zarar Yazılması
5520 sayılı KV Kanunun geçici 14.maddesine göre aynı maddede öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere Kanunun 5.maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanmaz.
Buna göre;
Kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen yabancı para ve altın dönüşüm kaynaklı kazançlarına ilişkin giderlerinin istisna dışı kurum kazancından indirilmesi mümkün bulunmaktadır. (yazının devamında örnekle ayrıca açıklanacaktır)
II.4. Gelir Vergisi Mükelleflerinin Durumu
Yukarıda açıklanan istisna hükümleri, aynı şartlarla geçerli olmak üzere bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin kazançları hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
III. İSTİSNANIN KAPSAMI VE YARARLANABİLECEK MÜKELLEFLER
III.1. İstisnadan Yararlanacak Döviz ve Altın
Mükelleflerin 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan paralar ve altın hesapları ile 01.01.2022 tarihinden itibaren (bu tarih dahil) açılacak işlenmiş ve hurda altın hesabı bakiyeleri istisna kapsamındadır.
III.1.a. İstisna Kapsamında Olmayacak Yabancı Alacaklar: Cari Hesaplardaki Dövizli Alacakların Durumu
31.12.2021 tarihi itibariyle şirket aktifinde mevcut olmakla beraber Türk Lirasına dönüşümü yapılamayacak olan;
- Alacaklar ve
- Verilen Avanslar
Gibi hesaplarda izlenen yabancı paralar istisnaya konu olmayacaktır.
III.2. İstisnadan Yararlanacak Mükellefler
Söz konusu yabancı paralarını ve altın hesaplarını dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden madde hükmünde belirlenen süre ve şekilde Türk Lirasına çeviren mükellefler bu istisnadan yararlanacaktır.
IV. İSTİSNANIN UYGULANMASI
IV.1. Dördüncü Geçici Vergilendirme Dönemine Ait Beyannameyi Verme Tarihine Kadar Türk Lirasına Çevrilen Yabancı Paralara İlişkin İstisna Uygulaması
31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 4.geçici vergi beyannamesinin verilme tarihine (17 Şubat 2022) kadar Türk Lirasına çevirmek suretiyle elde ettikleri Türk Lirası varlığını 1211 sayılı kanunun ilgili hükmü kapsamında açılan Türk Lirası
- Mevduat ve
- Katılma
Hesaplarında değerlendiren mükellefler aşağıda açıklanan kazançları için KV istisnasından yararlanabilecektir.
IV.1.a. Yabancı Paraların Dönem Sonu Değerlemesi Kaynaklı Kur Farkı Kazançlarına İlişkin İstisna
31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını yukarıda açıklanan süre ve şekilde Türk Lirası mevduat ve katılım hesaplarına dönüştüren KV mükellefleri, söz konusu yabancı paraların 4.geçici vergi dönemine (01.10.2021-31.12.2021) ilişkin dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançları (kambiyo karları) KV’den istisna olacaktır.
IV.1.a.1. Dikkate Alınacak Döviz Sırası
Mükellefler kur farkı tutarlarını muhtelif usullere göre belirleyebilmektedir. İstisnaya konu edilecek kur farkı gelirinin tespitinde; dönem içi döviz çıkışlarında istisna tutarının hesaplanmasında ilgili hesaba giriş sırasının esas alınması gerekir.
IV.1.b. Birden Fazla Döviz Tevdiat Hesabının Durumu
31.12.2021 tarihli bilançonun “Bankalar Hesabında” yer alan yabancı paraların birden fazla döviz tevdiat hesabından oluşması halinde dönüştürülebilen döviz cinslerine ilişkin döviz tevdiat hesapları istisna tutarının belirlenmesinde “birlikte” dikkate alınacaktır. Bu sebeple; bu hesaplar arasında yapılan aktarma işlemleri giriş çıkış olarak kabul edilmeyecektir.
Örnek 1:
X AŞ, 31.12.2021 tarihli bilançosunda “Bankalar Hesabında” yer alan 1.000.000 USD 14.01.2022 tarihinde 6 ay vadeli ve % 15 faiz ödemeli TL mevduat hesabına dönüştürmüştür. (30.09.2021 tarihli USD kuru: 8,8433 TL, 31.12.2021 tarihli USD kuru: 12.9775)
Mükellefin dönem içinde başka bir yabancı parası bulunmamaktadır.
Mükellef, 1.000.000 USD’yi 02.02.2021 tarihinde satın almıştır. Dövizin 01.10.2021-31.12.2021 dönemine ait dönem sonu değerleme kaynaklı kur kazancı 4.134.200,00 TL’dir.
Buna göre;
X AŞ, 1.000.000 USD’yi 17.02.2022 tarihine kadar TL’ye dönüştürerek TL mevduat hesabının 1211 sayılı Kanunun ilgili hükmü kapsamında açılması şartıyla istisnadan yararlanması mümkündür.
Diğer taraftan;
1.000.000 USD’nin 2021 yılının 1, 2 ve 3.geçici vergi dönemlerine ait kur geliri istisna kapsamı dışında olacaktır.
Örnek 2:
Z AŞ’nin aynı döviz tevdiat hesabının 2021 yılı hareketleri aşağıdaki gibidir:
Alış Tarihi |
USD | Kur (TL) | TL
Değeri |
Bakiye
TL |
Bakiye USD | |
Alış Tutarı | Satış Tutarı | |||||
30.09.2021 | 800.000 | 8,8433 | 7.074.640 | 7.074.640 | 800.000 | |
28.10.2021 | 1.000.000 | 9,4813 | 9.481.300 | 16.555.940 | 1.800.000 | |
30.11.2021 | 1.300.000 | 12.6595 | 16.457.350 | 33.013.290 | 3.100.000 | |
21.12.2021 | 1.500.000 | 17,4731 | -26.209.650 | 6.803.640 | 1.600.000 | |
31.12.2021 | Değerleme Kuru: 12.9775 | 1.600.000 |
İlgili genel tebliğde bu gibi durumlarda son çıkan ilk girer esası kabul edilmiştir.
Buna göre;
Z AŞ’nin kur geliri şu şekilde hesaplanacaktır.
Alış Tarihi |
USD | Alış Kuru (TL) |
Dönem Sonu veya Satış Kuru
(TL) |
Döviz Satışı Kazancı
TL |
Değerleme Kaynaklı Kur Geliri | |
Alış Tutarı | Satıldığı Kabul Edilen Tutar | |||||
30.09.2021 | 800.000 | 800.000 | 8,8433 | 17.4731 | 6.903.840,00 | |
28.10.2021 | 1.000.000 | 700.000 | 9,4813 | 17.4731 | 5.594.260,00 | |
Kalan USD | ||||||
30.11.2021 | 300.000 | 9,4813 | 12.9775 | 1.048.860,00 | ||
21.12.2021 | 1.300.000 | 12.6595 | 12.9775 | 413.400,00 | ||
TOPLAM | 1.462.260,00 |
Buna göre Z AŞ, kur farkı istisnası olarak 1.462.260 TL’yi dikkate alacak ve KV matrahından düşecektir.
Örnek 3:
B AŞ’nin 31.12.2021 tarihli bilançosunda “Bankalar Hesabında” 1.000.000 USD ve 1.000.000 Euro olmak üzere iki ayrı döviz tevdiat hesabı bulunmaktadır. B AŞ’nin söz konusu döviz tevdiat hesabına ait hesap hareketleri aşağıdaki gibidir.
B AŞ, her iki döviz tutarlarını 16.02.2022 tarihinde TL mevduat hesabına dönüştürmüştür.
(31.12.2021 USD kuru: 12.9775 TL; 16.02.2022 USD kuru: 1302022; 31.12.2021 tarihli Euro kuru: 14.6823 TL; 16.02.2022 tarihli Euro kuru: 15,3002 TL’dir.)
A Bankası USD Hesap Hareketleri | |||||
İşlem Tarihi | İşlem Türü | Tutar | Kur | TL Tutarı | Döviz Bakiyesi |
01.10.2021 | Döviz Alış | 2.000.000 | 8,8785 | 17.757.000 | 2.000.000 |
09.10.2021 | Döviz satış | -100.000 | 8,8982 | -889.980 | 1.900.000 |
23.10.2021 | Giden Havale | -1.500.000 | 9,5860 | -14.379.000 | 400.000 |
15.12.2021 | Gelen Havale | 600.000 | 14,1745 | 8.504.700 | 1.000.000 |
31.12.2021 | Değerleme Kuru | 12,9775 | 10.992.880 | 1.000.000 |
Buna göre;
31.12.2021 tarihli bilançoda yer alan 1.000.000 USD için istisna kapsamında değerlendirilecek kur farkı hesaplaması aşağıdaki gibi yapılacaktır.
100 bin USD satışı ile 1.500.000 USD giden havale 01.10.2021 tarihli 2.000.000 USD alışından yapıldığı kabul edilecektir.
A Bankası USD Kur İstisnası Hesaplaması | ||||
İşlem Tarihi | Değerlemeye Esas USD | Kur | Değerleme Kuru | Değerleme Kaynaklı Kur Geliri |
01.10.2021 | 400.000 | 8,8785 | 12,9775 | 1.639.600 |
15.12.2021 | 600.000 | 14,1745 | 12,9775 | -718.200 |
921.400,00 |
Aynı mükellefin B Bankasındaki Euro hesabı durumu aşağıdaki gibidir.
B Bankası Euro Hesap Hareketleri | |||||
İşlem Tarihi | İşlem Türü | Tutar | Kur | TL Tutarı | Döviz Bakiyesi |
01.10.2021 | Döviz Alış | 1.600.000 | 10,2933 | 17.757.000 | 1.600.000 |
15.11.2021 | Giden Havale | -600.000 | 11,3448 | -889.980 | 1.000.000 |
17.12.2021 | Gelen Havale | 700.000 | 17,1957 | -14.379.000 | 1.700.000 |
25.12.2021 | Giden Havale | -700.000 | 13,2926 | 8.504.700 | 1.000.000 |
31.12.2021 | Değerleme Kuru | 14,6823 | 12.394.570 | 1.000.000 |
B AŞ’nin Euro hesabına ait kur farkı istisnası hesaplaması aşağıdaki olacaktır:
600 bin Euro giden havalenin 1.600.000 Euro’dan; 700.000 Euro giden havalenin aynı şekilde 1.600.000 Euro’dan yapıldığı kabul edilecektir.
B Bankası Euro Kur İstisnası Hesaplaması | ||||
İşlem Tarihi | Değerlemeye Esas Euro | Kur | Değerleme Kuru | Değerleme Kaynaklı Kur Geliri |
01.10.2021 | 300.000 | 10,2933 | 14,6823 | 1.316.700 |
17.12.2021 | 700.000 | 17,1957 | 14,6823 | -1.759.380 |
-442.680,00 |
Buna göre; B AŞ’nin 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan Euro hesabı sebebiyle 442.680 TL kur farkı zararı olacaktır.
Yukarıda yapılan açıklamalara göre B AŞ’nin USD ve Euro hesabı kur istisnası kapsamında beraber değerlendirilecektir.
Bu durumda kur istisnası kapsamında 921.400-442.680= 478.720,00 TL kur istisnasında dikkate alınacaktır.
IV.1.c. Yabancı Paraların Bir Kısmının Türk Lirasına Dönüştürülmesi Halinde İstisna Tutarının Hesaplanması
Mükelleflerin 31.12.2021 tarihli bilançolarında bulunan yabancı paralarının bir kısmının TL’ye dönüştürülmesi halinde;
“Kambiyo karının istisna uygulanacak kısmı”
TL’ye dönüştürülen yabancı paraların 31.12.2021 tarihli bilançoda yer alan yabancı para hesabına oranı dikkate alınarak hesaplanacaktır.
Örnek 1:
C AŞ’nin 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan “bankalar Hesabındaki” döviz tevdiat hesabına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir. Mükellef 01.02.2022 tarihinde 200.000 USD’yi belirlenen usul şekle uymak suretiyle TL’ye dönüştürmüştür.
İşlem Tarihi | Alış Kuru | Alınan USD Tutarı | TL Değeri |
02.03.2021 | 7,3029 | 100.000 | 730.290 |
01.07.2021 | 8,6803 | 100.000 | 868.030 |
12.10.2021 | 8,9367 | 100.000 | 893.670 |
20.10.2021 | 9,2845 | 100.000 | 928.450 |
20.01.2022 | 13,5703 | 100.000 | 1.357.030 |
31.12.2021 | Değerleme Kuru | 12,9775 |
Buna göre C AŞ, kur istisnası kapsamında 2 Mart ve 1 Temmuz’daki döviz alışları için 30.09.2021 tarihli döviz kuru olan 8,8433 TL üzerinden hesaplanmak suretiyle dikkate alınacak tutar şu şekilde hesaplayacaktır:
İşlem Tarihi | Alış Kuru | Değerleme Kuru | Alınan USD Tutarı | Değerleme Kaynaklı Kur Geliri |
02.03.2021 | 8,8433 | 12,9775 | 100.000 | 413.420 |
01.07.2021 | 8,8433 | 12,9775 | 100.000 | 413.420 |
12.10.2021 | 8,9367 | 12,9775 | 100.000 | 404.080 |
20.10.2021 | 9,2845 | 12,9775 | 100.000 | 369.300 |
TOPLAM | 1.600.220,00 TL |
Buna göre istisna kapsamında değerlendirilecek tutar; 200.000 / 400.000 oranında uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.
Kur geliri kaynaklı istisna tutarı: 0,50 * 1.600.220,00 = 800.110,00 TL olarak dikkate alınması gerekir.
IV.1.d. Türk Lirasına Dönüşüm Tarihinde Oluşan Kur Farkı Kazançlarına İlişkin İstisna
Mükelleflerin 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 17.02.2022 tarihine belirlenen usul ve şekilde TL mevduat ve katılım hesaplarına aktaran mükelleflerin, TL’ye dönüşüm tarihindeki kur sebebiyle oluşan kur farkı kazançları KV’nden istisnadır.
Dolayısıyla dönüşüm kaynaklı kur farkları da istisna kapsamında değerlendirilecektir.
Örnek:
D AŞ, 31.12.2021 tarihli bilançosunda “Bankalar Hesabında” mevcut 1.000.000 USD’yi 14.01.2022 tarihinde TL katılım hesabına dönüştürmüştür. Dönüşüm tarihindeki USD kurunun 13,5400 TL olması sebebiyle 562.500,00 TL pozitif kur farkı elde etmiştir.
Bu göre;
D AŞ’nin 01.01.2022-14.02.2022 tarihleri arasına tekabül eden kur farkı değerlemesinden kaynaklanan 562.500,00 TL KV’nden istisna olacaktır.
IV.1.e. Türk Lirasına Dönüştürülen Hesaplarda Mevduat veya Katılım Dönemi Sonunda Elde Edilen Faiz ve Kar Paylarında İstisna
Mükellefler 31.12.2021 tarihli bilançolarında bulunan yabancı paralarını 17 Şubat 2022 tarihine kadar Kanunda belirlenen usul ve şekle uymak suretiyle TL mevduat veya katılım hesaplarına aktarmaları halinde bu hesaplardan elde ettikleri faiz ve kar payı tutarları KV’nden istisna olacaktır.
Örnek 1:
E AŞ, 31.12.2021 tarihli bilançosunda bulunan 1.000.000 USD’yi 14.01.2022 tarihinde 6 ay vadeli % 15 faiz ödemeli TL mevduat hesabının dönem sonunda elde ettiği faiz geliri KV’nden istisna olarak dikkate alınacaktır. (14 Ocak kuru: 13,5400 TL)
1 milyon USD*13,5400= 13.540.000,00 TL.
14.01.2022-31.03.2022 dönemine tekabül eden faiz geliri olan 422.893,15 TL 2022 birinci geçici vergi döneminde istisna olarak dikkate alınacaktır.
Diğer taraftan 14.01.2022-30.06.2022 dönemine tekabül eden faiz tutarı da ikinci geçici vergi döneminde istisna olacaktır.
Örnek 2:
E AŞ, 31.12.2021 tarihli bilançosunda bulunan 1.000.000 USD’yi 14.01.2022 tarihinde 6 ay vadeli % 15 faiz ödemeli TL mevduat hesabının dönem sonunda elde ettiği faiz geliri KV’nden istisna olarak dikkate alınacaktır. (14 Ocak kuru: 13,5400 TL; 14.07.2022 tarihli USD kuru: 12,4000 TL)
1 milyon USD*13,5400= 13.540.000,00 TL.
E AŞ, 14.01.2022-14.07.2022 arasına tekabül eden 6 aylık mevduat hesabı için 1.007.153,42 TL faiz geliri elde etmiştir.
Söz konusu faiz geliri KV’nden istisna olacaktır. Diğer taraftan; 6 aylık vade sonunda kurun 12,4000 TL olması istisnaya engel olmadığı gibi her ahangi bir hesaplama için de dikkate alınmayacaktır.
IV.2. Kendilerine Özel Hesap Dönemi Tayin Edilen Mükelleflerde İstisna Uygulaması
1) Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler tabi oldukları özel hesap dönemine bakılmaksızın 31.12.2021 tarihine ilişkin olarak düzenleyecekleri bilançolarında yer alan yabancı paralarını öngörülen süre ve şekilde TL mevduat ve katılım hesaplarına dönüştürmeleri halinde;
“TL’ye dönüştürülen yabancı paraların 31.12.2021 tarihinin içinde bulunduğu geçici vergilendirme sonu itibariyle değerlemesinden doğan kazançları”
KV istisnasından yararlanacaktır.
2) Söz konusu mükellefler 31.12.2021 tarihine ilişkin olarak düzenleyecekleri bilançolarında yer alan yabancı paraları için;
“Bu tarihin içinde bulunduğu geçici vergilendirme dönemini takip eden tarihten TL mevduat hesabı açma tarihine kadar olan dönem için”
Ortaya çıkan kur farkları istisna kapsamında olacaktır.
3) söz konusu mükellefler tarafından TL’ye dönüştürülen hesaplar için mevduat/katılım vade tarihinde elde edilen faiz, kar payları ve diğer kazançlar KV’den istisnadır.
Örnek:
H AŞ, 01 Kasım-31 Ekim özel hesap dönemine tabidir. 31.12.2021 tarihli bilançoda bulunan 1.200.000 USD’yi 16.02.2022 tarihinde 6 ay vadeli % 15 faiz ödemeli TL mevduat hesabına dönüştürmüştür.
(31.10.2021 tarihli USD kuru 9,4813 TL; 31.01.2022 tarihli USD kuru: 13,6066 TL; 16.02.2022 tarihli USD kuru: 13,7022 TL)
1) H AŞ’nin 31.12.2021 tarihli bilançosunda bulunan 1.200,00 USD’ye 31.12.2021 tarihinin içinde bulunduğu geçici vergilendirme dönemi (01.11.2021-31.01.2022) itibariyle 4.950.360,00 TL kambiyo karı tahakkuk etmiştir.
31.12.2021 tarihli bilançosunun içinde bulunduğu geçici vergilendirme dönemine (01.11.2021-31.01.2022) ilişkin kur farkı değerlemesinden kaynaklı 4.950.360,00 TL kambiyo karı KV’nden istisna olacaktır.
2) H AŞ’nin 1.200.000,00 USD’yi 16.02.2022 tarihinde TL mevduat hesabına dönüştürmesi nedeniyle 01.02.2022-16.02.2022 dönemine ilişkin olarak elde edilen 114.720,00 TL kur farkı kazancı kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır.
3) H AŞ’nin 15.842.640,00 TL olarak dönüştürdüğü USD yabancı parası için;
- % 15 faizli 6 aylık mevduat sonunda elde edilen faiz tutarı istisna olarak dikkate alınabileceği gibi;
- 02.2022-30.04.2022 ve 01.05.2022-31.07.2022 geçici vergi dönemlerinin sonunda tahakkuk eden faiz tutarları da
kurumlar vergisinden istisna olacaktır.
V. İSTİSNA UYGULANABİLECEK DÖNEMLERDE DOĞAN ZARARIN DURUMU
Kurumlar Vergisi Kanunun 5.maddesi gereğince kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin giderlerin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının istisna dışı kurum kazancından indirilmesi mümkün değildir.
Ancak TL’ye dönüştürülen yabancı para ve altın kaynaklı gider ve zararlar için bu ilkeden ayrılmıştır.
Buna göre;
Madde hükmünde belirlenen süre ve şekilde TL’ye dönüştürülen yabancı paralar ile altın hesaplarına ait zarar ve giderler diğer faaliyetlerden kaynaklı kazançların hesaplanmasında indirilmesi kararlaştırılmıştır.
Örnek:
L AŞ, 16.12.2021 tarihinde 10.000.000 USD satın almıştır. L AŞ’nin 31.12.2021 tarihli bilançosunda başka yabancı parası bulunmamaktadır. L Aş, 16.02.2022 tarihinde 13,2022 TL dönüşüm kuru üzerinden 6 ay vadeli % 15 faiz ödemeli TL mevduat hesabına almıştır.
(16.12.2021 tarihli kur: 14,6350 TL, 31.12.2021 tarihli kur: 12,9775 TL, 16.02.2022 tarihli kur: 13,2022 TL, 19.08.2022 tarihli kur: 11,9091 TL)
1) L AŞ’nin 31.12.2021 tarihli değerleme kaynaklı 16.575.000,00 TL kambiyo zararı, yabancı paranın belirlenen süre şekilde TL’ye dönüştürülmesi sebebiyle gider olarak dikkate alınması mümkündür.
2) L AŞ’nin 16.02.2022 tarihinde TL’ye dönüşüm kuru üzerinden hesaplanan 2.247.000,00 TL kur farkı geliri kurumlar vergisinden istisnadır.
3) L AŞ’nin geçici vergi dönemlerinde tahakkuk eden faiz geliri ile 6 aylık vade sonunda elde edilecek faiz geliri KV’nden istisna olacaktır.
VI. TL TUTARLARIN VADEDEN ÖNCE ÇEKİLMESİ
Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler,
- Vergi ziyaı cezası kesilmek ve
- Gecikme faizi uygulanmak
suretiyle tahsil edilecektir.