Vergi İnceleme Danışmanlığı ve Dava Süreçlerine Etkisi
I.GİRİŞ
213 sayılı Vergi Usul Kanuna[1] göre vergi incelemesi ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır.
Bu çerçevede; vergi incelemelerinde vergi kanunlarının uygulanmasında mükellef aleyhine durumlar söz konusu olduğu gibi mükellef lehine olan hallerin inceleme sürecinde değerlendirilmesi de söz konusu olmaktadır.
II.TANIM
Vergi inceleme danışmanlığının iki yönlü olarak incelenmesi gerekir:
1) Vergi İnceleme öncesi ve
2) Vergi inceleme sonrası.
II.1.Vergi İnceleme Öncesi Danışmanlık
Vergi inceleme öncesi, mükelleflerin faaliyetinin meslek mensubu (Yeminli Mali Müşavir/Bağımsız Denetçi) tarafından tam tasdik veya denetim adı altında kontrol edilmesi, denetlenmesi ve vergi beyanlarıyla uyumunun sağlanmasını ifade eder.
Bu kapsamdaki inceleme danışmanlığı mükellef ile meslek mensubu arasında yapılan bir sözleşme ile sağlanır ve yapılır.
II.2.Vergi İnceleme Sonrası Danışmanlık
Özellikle son yıllarda elektronik denetim tekniklerinin artması ve risk odaklı denetimin yaygınlaşması sebebiyle vergi mükellefleri eskisine göre daha fazla vergi incelemesinden geçmektedir.
Vergi inceleme danışmanlığı; vergi incelemesinin başlamasından inceleme tutanağının tutulup bunun sonucunda düzenlenen vergi inceleme raporları aşamasına ve sonrasındaki idari işlemlere kadar vergi inceleme sürecinde gerekli izahat, hazırlık ve sunumların yapılması ile takip edilmesini kapsamaktadır, denilebilir.
Bu kapsamdaki inceleme danışmanlığı idarenin iş ve işlemlerini kolayladığı ve hızlandırdığı gibi mükellefin de zaman kaybının önüne geçebilmekte ve iş ile işlemlerini daha anlaşılır hale getirebilmektedir.
II.VERGİ İNCELEME DANIŞMANLIĞININ FONKSİYONLARI?
Vergi incelemesi ve sonuçları muhtelif yönlü olup hem mali hem adli yönden çok ciddi sonuçları ortaya çıkarabilmektedir.
Bu sonuçların önlenmesi ve minimize edilmesi bakımından vergi inceleme danışmanlığı önem arz etmektedir.
Bu husus teknik ve kompleks bir durum arz ettiğinden bütünüyle ele alınması ve değerlendirilmesi gerekir.
II.1.Vergi İnceleme Danışmanlığının Mali Etkileri
Ekonomik, ticari ve sınai hayatta yaşanan her durum kanunlarla açıklanmaya çalışılmış yeni durumların ortaya çıktığı hallerde ise kanunların yorumlanması devreye girmektedir. Kanuni yorum yapılırken fiili durum ile yasaların doğru bir şekilde buluşturulması ve arz edilmesi teknik bilgi, uzmanlık ve deneyim gerektirmektedir.
Vergi inceleme “öncesini” kapsayan inceleme danışmanlığında bilgi, tecrübe ve yorum gücü ana temayı teşkil ettiği gibi idareyle oluşabilecek olumsuzlukların da önüne geçmekte ve işletmenin sürekliğini temin etmede önemli katkılar sağlamaktadır.
Vergi inceleme “sonrasına” ait danışmanlıkta; inceleme ve inceleme süreci ile ilgili olarak mükellefin kanunilik ilkesi ve mükellef hakları kapsamında doğru bir şekilde bilgilendirilmesi gerekir.
Vergi incelemesi kapsamındaki dönemlere ilişkin bilgi, belge, defter ve verilerin hazırlanması, sunulması ve bu süreçlerin doğru yönetilerek zamanında incelemeye ibraz edilmesi önem arz etmektedir.
Sürecin doğru yönetilmesi, mükellefle idare arasındaki köprü vazifesinin yasal çerçevede doğru ve optimum seviyede idare edilmesi gerektiği şüphesizdir.
Günümüzde vergi inceleme prosedürleri elektronik denetime geçilmesi ile mali idarenin temin etmiş olduğu elektronik verilerin çeşitliliği artmış ve bu durum mükelleflerin durumu açıklayıcı ifadeleri ve sunacakları verileri daha önemli hale getirmiştir. Bu aşamada vergi inceleme danışmanlığı, vergi inceleme tutanağı aşamasında verilecek ifadelerin hazırlanması ve yapılması sorunların çözümü bakımından yüksek destek unsuru olarak öne çıkmaktadır.
Vergi inceleme danışmanlığı inceleme sürecinin sıhhatli yürümesi, gerçek durumun ortaya konulması, lehe olan kanunların ve durumların izah edilerek olması muhtemel “olumsuz” mali sonuçların ortadan kaldırılması ya da en aza indirilmesi bakımından önem arz etmektedir.
II.2.Vergi İnceleme Danışmanlığının Davaya Etkileri
Vergi incelemesi sonucunda idarenin görüşü ile mükellefin görüşü arasında uyuşmazlık çıkması genel ihtimal dairesinde bulunmaktadır.
Uyuşmazlık durumunda sorunun idari çözümlenmesi mükelleflerin sorunlarını kısa bir sürede aşarak geleceği planlamalarına olanak sağlamaktadır.
Dava aşamasında vergi incelemesi sürecinde yapılan beyanlar ve verilen verilerin sağlıklı sunulmuş olması davanın sonucunu önemli ölçüde etkilemekte ve lehe sonuçlanmasına katkıda bulunmaktadır.
III.SONUÇ
Ticari ve sınai hayatta önlem almak her zaman daha ucuzdur.
Bu bağlamda inceleme danışmanlığının vergi incelemesinden “önceki aşamalarıyla” değerlendirilmesi ve faaliyetinin beyanlara ve belgelere uygunluğunun temini işletmelerin sürekliliğine ve kar maksimizasyonuna daha çok katkıda bulunacaktır.
Diğer taraftan; vergi incelemesinden sonra alınan inceleme danışmanlığı işletmenin sürekliliği ve geleceği planlamak bakımından öne çıkmaktadır.
Kaynak:
213 Sayılı VUK
(https://wrsimperium.com/ wrs-imperium-ile-ymm-tam-tasdik-yapmanin-onemi )
[1] 10.01.1961 tarih ve 10703 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
